چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی آموزش غیرت دینی در کتب دین و زندگی دورة دوم متوسطه جهت شناسایی مولفههای آشکار و مغفول آن بود. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی و جامعة پژوهشی آن شامل سه عنوان کتاب درسی دین و زندگی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی1400-1399 بود که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش، از نمونهگیری صرفنظر شد و کل متن، تصاویر و تمرینهای کتب مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اندازهگیری، سیاهة تحلیل محتوای محققساخته بود که برای حصول اطمینان از روایی صوری و محتوایی آن، از نظر متخصصان استفاده و جهت تامین پایایی، روش اسکات بهکار گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که مولفههایی از غیرت دینی در کتب موجود هستند و بهصورت آشکار قرار گرفتهاند؛ اما مواردی مانند واکنش در برابر توهینکنندگان به مقدسات (قرآن، پیامبر، اهلبیت، مساجد و اماکن مقدس)، مقابله با نفاق، مجاهدت و دفاع برای زنده نگه داشتن دین و ارزشهای دینی، عدم سازش و معامله بر سر اصول دین و عدم اباحهگری از یاد رفتهاند که میتواند آثاری چون تسلط نرم دشمنان، ایجاد تفرقه، قداستزدایی از شعائر الهی، ایجاد یاس و ناامیدی دربارة ایستادگی در برابر حق، افزایش گناه، آسیبهای اجتماعی و پیش گرفتن راه بیقیدی را بههمراه داشته باشد.
This article seeks to examine the howness of the teaching of religious zeal in the Religion and Life school textbooks of the secondary education to identify their obvious and missed components. Using a qualitative content analysis and regardless of sampling this paper examined all the text, pictures and exercises of these books. The research population of this paper was three textbooks on Religion and Life in the secondary education in the academic year 2020-2021. The measurement tool was a researcher-made content analysis checklist which was used by experts to ensure its face and content validity and also Scott method was used to ensure its reliability. The results show that components of religious zeal are included in the school textbooks; but things like reacting to those who insult the sacred (Quran, Prophet and Ahl al-Bayt (PBUT), mosques and holy places), confrontation with hypocrisy, struggle and defense to keep religion and religious values alive, incompatibility in the principles of religion and non-debauchery are neglected. Actually, this neglection can have some effects such as soft domination of enemies, creating divisions, desecration of divine rites, creating despair and hopelessness about standing up for the truth, increasing sin, social harms and taking the path of unrestrainedness.
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش نشان داد كه مؤلفههايي از غيرت ديني در کتب موجود هستند و بهصورت آشکار قرار گرفتهاند؛ اما مواردي مانند واکنش در برابر توهينکنندگان به مقدسات (قرآن، پيامبر، اهلبيت، مساجد و اماکن مقدس)، مقابله با نفاق، مجاهدت و دفاع براي زنده نگه داشتن دين و ارزشهاي ديني، عدم سازش و معامله بر سر اصول دين و عدم اباحهگري از ياد رفتهاند که ميتواند آثاري چون تسلط نَرم دشمنان، ايجاد تفرقه، قداستزدايي از شعائر الهي، ايجاد يأس و نااميدي دربارة ايستادگي در برابر حق، افزايش گناه، آسيبهاي اجتماعي و پيش گرفتن راه بيقيدي را بههمراه داشته باشد.
مصاديق يافت شده براي مؤلفههاي غيرت ديني در کتاب دين و زندگي پاية دوازدهم {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (به تصویر صفحه رجوع شود) جدول بالا نشانگر آن است که به برخي مؤلفهها توجه شده است؛ اما مؤلفههايي چون تولي و تبري، تلاش گسترده در راه نشر دين (تبليغ آموزههاي ديني)، واکنش در برابر توهينکنندگان به مقدسات (قرآن، پيامبر، اهلبيت، مساجد و اماکن مقدس)، غيرت مسلمانان در قبال همديگر، شناخت اديان غيرتوحيدي و درک باطل بودن آنها، مقابله با نفاق، شناخت و احياي حق و مبارزه با باطل، حساسيت و پايبندي به مناسک ديني، مجاهدت و دفاع براي نگه داشتن دين و ارزشهاي ديني، مقابله با استهزا کنندگان ارزشهاي ديني، مطالبهگري در مورد اجراي قانون و عدالت، عدم سازش و معامله بر سر اصول دين، و عدم اباحهگري هم وجود دارند که مورد غفلت قرار گرفتهاند.