چکیده:
فرهنگ وبنیان های تمدن اسلامی از عصر پیامبر (ص ) شکل گرفت واین فرهنگ با تلاش بی وقفه ائمه معصومین (ع ) به دیگر نسل ها انتقال یافت . مورخان ، دوران طلایی؛ عصر شکوفایی فرهنگ وتمدن اسلامی را مدیون تلاش های عصر امام رضا (ع ) می دانند، دوران حیات امام رضا (ع ) معاصر با اوج گیری نهضت ترجمه است و ایشان در شکوفایی عقل گرایانه معارف وعقاید اسلامی نقش بسزائی داشتند. جلسات مناظره امام با سران فرق و ادیان راه شکوفایی علم را هموار کرد و این بود که با بهره گیری از کتب و آموزه های حضرت رضا (ع ) و شاگردان آن حضرت فرهنگ و تمدن اسلامی شکوفا شده و یک حرکت علمی گسترده شروع می شود که گسترش مذهب تشیع ، تعالی جایگاه قرآن ، نظام مندی ساختار عقاید و باورهای شیعی، آشنایی مردم با جریان اصیل امامت و ... را به دنبال داشت . پژوهش پیش رو، با روش توصیفی - تحلیلی مبتنی بر منابع اصیل تاریخی به بررسی نقش امام رضا (ع ) در شکوفایی و توسعه فرهنگ وتمدن اسلامی پرداخته است .
خلاصه ماشینی:
جلسات مناظره امام با سران فرق و اديان راه شکوفايي علم را هموار کرد و اين بود که با بهره گيري از کتب و آموزه هاي حضرت رضا (ع ) و شاگردان آن حضرت فرهنگ و تمدن اسلامي شکوفا شده و يک حرکت علمي گسترده شروع مي شود که گسترش مذهب تشيع ، تعالي جايگاه قرآن ، نظام مندي ساختار عقايد و باورهاي شيعي، آشنايي مردم با جريان اصيل امامت و ...
نقش آفريني سياسي، فرهنگي و تمدني امام (ع ) بيش تر مربوط به دوران ولايتعهدي آن حضرت است ، زيرا مأمون يکي از مقتدرترين خلفاي بني عباس بود که توانسته بود رژيم خود را مستقر کرده و به ثبات برساند، جامعه از آرامش برخوردار بود و ميدان براي فعاليت هاي علمي، فرهنگي در کليه وجوه و سطوه باز بود از اين رو نقش امام به عنوان حجت خداوند در جهت افشاي حقانيت شيعه ، اکمال دين اسلام و برتري آن بر ساير اديان و انديشه ها در پاسخ دادن به نيازهاي انسان فراهم بود از اين رو، امام هشتم (ع ) با برگزاري مجالس مناظره ، پاسخ گويي به پرسش هاي علمي نقش بسزايي در گسترش علوم و معارف الهي داشت که رساله هاي ذهبيه و طب الرضا در حيطه پزشکي و مباحث کلامي در حيطه عقايد و انديشه ها سر فصل هاي جديدي ايجاد نمود که در ذيل به گوشه اي از آن اشاره مي شود.