چکیده:
برخی از رویدادهای بحثبرانگیز در تاریخ تشیع، به تقابل دو یا چند جریان فکری درباره اصالت یا مضمون روایات برمیگردد. محور یکی از این مجادلات - که نزدیک به دو قرن پیشینه دارد - روایتی متفاوت از واقعه کساء است. اصل حدیث، هرچند در منابع شیعه و سنی به ثبت رسیده، اما این روایت - که با ساختار ادبی و داستانی از زبان حضرت زهرا نقل شده و موجب برانگیختن احساسات شنوندگان میشود - هر از چندی موجب تقابل دو جریان فکری شد که آخرین بار در یک دهه گذشته رخ داد. هدف نوشته حاضر اثبات یا رد این روایت مذکور نیست، بلکه تلاش شده تا پس از بررسی اجمالی شخصیت نخستین نقل کننده روایت و انگیزه وی، به مهمترین نظریات و اقدامات علما، محققان و عموم شیعیان در مقاطع مختلف زمانی در اینباره پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
2 نگارنده این اثر، از عالمان نجف است، که بیش از هر چیز با کتاب ریاض العلماء وفات وی را 1085 و ماضی النجف وفات او را دو سال عقب تر ذکر نموده است (ریاض العلماء، ج4، ص411؛ ماضی النجف، ج2، ص457) مطابق روایت شیخ طریحی، پیامبر( در حالی که حضرت زهرا( احساس ضعف در بدن خود دارد، بر وی وارد می شود.
از عوامل اثرگذار بر شکل گیری اخباری گری، اختلافات فرقهای و اوج گرفتن واگرایی میان شیعیان و اهل سنت در این دوره است 6 ؛ که بخش قابل توجهی از آن به تنش میان دو حکومت صفوی در این نوع بیان، برای برانگیختن احساسات مخاطب از راه های مختلف سمعی و بصری استفاده می شود و بنایی بر طرح عین آنچه رخ داده وجود ندارد (درباره این لغت، رک: کتاب العین، ج8، ص234).
3 برخی دیگر از محدثان این دوره نیز برای ترویج بیشتر اینگونه متون، به جمع آوری و یا نگارش شرح بر آن پرداختند؛ که از آخرین موارد می توان از التحفة الکسائیة، نوشته شیخ محمد حسین بافقی یزدی(م1310ق) و کشف الغطاء عن حدیث الکساء، نوشته شیخ علی آل عبدالغفار کشمیری (م1345ق) یاد کرد.
این بود تا آنکه آیه الله محمد محمدی ری شهری در سال 1375ش در کتاب اهل البیت فی الکتاب و السنه 4 و حدیث کساء مورد بحث را از جهت متن و سند به چالش کشید.
در ویرایش دوم این کتاب علاوه بر طرح ادله تفصیلی نظر مطرح شده، برای جلوگیری از هجمه ها و شایعات، که برخی از آنها، وی را منکر ضروری مذهب می خواندند، بازسازی واقعه کساء را براساس ساختار کلی و الفاظ http://aftabnews.