چکیده:
ادبیّات تطبیقی، حوزهای از مطالعات ادبیّات است که به بررسی روابط وشباهتهای بین متنی میپردازد. از طریق ادبیّات تطبیقی، روابط فرهنگی بین ملّتها کشف میشود و اثرگذاری و اثرپذیری آثار ادبی مورد مطالعه قرارمیگیرد. مسئلة اشغال فلسطین و مقاومت مردمی در برابر آن، یکی از اساسیترین موضوعات در شعر فلسطین و اعراب است. با توجّه به مشترکات سیاسی و اعتقادی که میان دو ملّت ایران و فلسطین وجود دارد، موضوع مقاومت در برابر اشغالگران به عنوان یکی از موضوعات محوری شعر انقلاب اسلامی، در آثار بسیاری از شاعران متعهّد و انقلابی مطرح است. در این مقاله با رویکردی تطبیقی به شعر محمود درویش، شاعر برجستة فلسطینی و حسین اسرافیلی، از شاعران مطرح انقلاب اسلامی پرداختهشده و مضامین مشترک این دو شاعر در مواجهه با موضوع اشغال فلسطین مورد بررسی قرارگرفته است. علیرغم زبان متفاوت و بهرهگیری از نمادها و استعارههای خاص، در شعر هر دو شاعر موضوعاتی مشترک چون پیوند مفهوم مقاومت با مفاهیم دینی، اعتراض به اشغالگران، انتقاد از سکوت مجامع بینالمللی و رهبرانِ عرب، امید به آزادسازی فلسطین و پیروزی،یادکرد شهدا دیدهمیشود. در اشعار محمود درویش، عواطف انسانی به فراوانی دیدهمیشود و همچنین رگههایی از نومیدی و یأس نیز مشاهده میگردد؛ در حالی که جنبهها و تصاویر حماسی و انقلابی در شعر اسرافیلی بیشتر وجود دارد و شاید این اختلاف، برخاسته از تجربههای متفاوت این دو شاعر در برخورد با موضوع اشغال فلسطین است.
Comparative literature is a field of literary studies, which deals with intertextual relations and similarities. Through comparative literature, cultural relations among nations are brought into light, and effect and the influence reception of literary works are studied. Palestine, its occupation by Zionists, and peoples resistance against them are among the most fundamental subjects of Palestinian and Arab poetry. Considering the political and ideological similarities between the two nations of Iran and Palestine, Palestinian resistance against the occupiers, as one of the main subjects of Iranian Islamic Revolution poetry, can be traced in the works of many committed, poets of revolution. This paper takes a comparative approach to the study of the poetry of Mahmoud Darwish, the prominent Palestinian poet, sand Hussein Esrafili, one of the significant poets of the Islamic Revolution. Also, common themes in their poems in encountering with the subject of the occupation of Palestine have been investigated. Despite using different languages and drawing on special symbols and metaphors, Their poetry share common themes, such as the linking of the concept of resistance with religious concepts, protesting against the occupiers, criticizing the silence of international communities and Arab leaders, hoping for victory and the freedom of Palestine, and remembering the martyrs. Mahmoud Darwishs poems abound with humanistic emotions, besides some strains of hopelessness and despair, while Esrafilis poems have more epic and revolutionary aspects and images. Perhaps this difference is a result of the poets different experiences in dealing with the issue of the occupation of Palestine.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با رویکردی تطبیقی به شعر محمود درویش ، شاعر برجستۀ فلسطینی و حسین اسرافیلی، از شاعران مطرح انقلاب اسلامی پرداخته شده و مضامین مشترک این دو شاعر در مواجهه با موضوع اشغال فلسطین مورد بررسی قرارگرفته است .
»(سنگری، ١٣٨٠: ٩٩) ١٠٩ در مقالۀ حاضر بر اساس چنین رویکردی به بررسی مضمون مقاومت و جلوه های گوناگون آن در شعر محمود درویش ، از مطرح ترین شاعران فلسطینی و حسین اسرافیلی، از شاعران متعهد کشورمان پرداخته شده است و وجوه شباهت و تفاوت در شعر این دو شاعر، نسبت به موضوع مقاومت مردم فلسطین مورد پژوهش قرار گرفته است .
١-٢- پیشینۀ تحقیق در زمینۀ بررسی محتوایی شعر محمود درویش از منظر محتوا و شیوه بیان و تطبیق آن با شعر بعضی از شاعران ، مقاله های چندی نوشته شده است که مهم ترین آنها عبارت است از: «بن مایه های ادبیات پایداری در شعر محمود درویش » (نجاریان ، ١٣٨٨)، «بررسی تطبیقی زبان و بیان ، اندیشه و عاطفه در شعر مقاومت نصرالله مردانی و محمود درویش » (رسول نژاد و زارعی، ١٣٩١)، «بررسی کاربرد رنگ ها در تصویرپردازی محمود درویش از مقاومت فلسطین » (قائمی و صمدی، ١٣٨٩)، «محمود درویش شاعر مقاومت فلسطین » (میرقادری، ١٣٨٧)، «بررسی سبکی شعر حسین اسرافیلی» (هاشمی، شریفی ولدانی و کرمی چمه ، ١٣٩٣)، «محمود درویش شاعر مقاومت فلسطین » (محمدزاده ، ١٣٨٣)، «نگاهی گذرا به ویژگیهای شعر مقاومت محمود درویش و مضامین برجستۀ آن »(زارعی وعبدالله رسول نژاد، ١٣٨٨)، «بررسی ادبیات مقاومت در اشعار محمود درویش و قیصر امین پور»(ناصری و ساعی پور، ١٣٩٣).