چکیده:
پیادهروی به عنوان یکی از بنیادیترین، ارزانترین، سالمترین، پاکترین و دراستطاعتترین شیوههای آمد و شد، تفریح و اجتماعی شدن شهروندان به شمار میرود. از آنجا که آغاز و پایان نزدیک به همه جابهجاییهای درون شهری با پیادهروی گره خورده است و این شیوه آمد و شد دارای پیامدهای مطلوب اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی بسیاری است، ارزیابی قابلیت پیادهروی شهر، به عنوان یکی از دغدغههای برجسته برنامهریزی شهری نوین مطرح میباشد. بنابراین آسیبشناسی عملکرد فضاهای عمومی شهری با اهداف پیادهمداری به عنوان برجستهترین هدف این پژوهش مطرح شده است. در همین زمینه تلاش پژوهش باشنده بر این بوده تا عملکرد فضاهای عمومی بخش مرکزی شهر ارومیه را از نگاه میزان ایمنی و راحتی در پیوند با اهداف پیادهمداری، مورد ارزیابی و بررسی قرار دهد. روش پژوهش پیمایشی بوده و گردآوری دادهها بر پایه مطالعات اسنادی-کتابخانهای و بررسیهای میدانی (در قالب کاربست ابزاری چون چکلیست، مطالعات کارشناسی، مشاهده و عکسبرداری از محدوده) بوده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرمافزارهای آماری و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. دستاوردهای پژوهش نشان میدهد که هر چند بخش مرکزی شهر ارومیه دارای بیشترین بار ترافیکی و جمعیتی در سطح شهر میباشد، اما به لحاظ شاخصهای مرتبط با تسهیلات پیاده روی دارای وضعیت مطلوبی نبوده و این امر با بنیادهای پیادهمداری سازگار نمیباشد. در این راستا، راهحلها و پیشنهادهایی ارائه گردیده است.
خلاصه ماشینی:
1 Continuity 2 Equilibrium 3 Safety 4 Comfort 5 Convenience 6 Sociability 7 Accessibility 8 Efficiency 9 Attractiveness / (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل شماره ١: مدل مفهومی رفتار پیاده روی (٢٠٠٦, Ewing et al) ٣- مورد پژوهی و مواد و روش پژوهش منطقه مورد مطالعه این پژوهش بخش مرکزی شهر ارومیه واقع شده و با توجه به تک مرکز بودن شهر از نظر خدمات دهی، خیابان ها مرکزی جزو اصلیترین معابر شهر بوده که همواره شاهد بیش ترین تراکم و ازدحام جمعیتی و ترافیکی در سطح خود بوده و این امر یکی از مهم ترین علل انتخاب این معابر به عنوان محدوده مورد مطالعه پژوهش بوده است (شکل شماره ٢).
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل شماره ٢: نقشه موقعیت محدوده و معابر مورد مطالعه در نقشه شهر ارومیه (نگارندگان ، ١٣٩٥) ٤- یافته های پژوهش به منظور بررسی و ارزیابی میزان ایمنی و راحتی معابر مورد مطالعه ، چک لیست مطالعات کارشناسی و تخصصی تهیه و تدوین شد، که مهم ترین منابع جهت تهیه و تدوین این چک لیست ، ارائه یک فرم ارزیابی توسط کلیفتون ، لیوی اسمیت و رودریگز ( Clifton, Livi Smith and ٢٠٠٦ ,Rodriguez) با عنوان ارائه و ارزیابی یک روش برای ارزیابی محیط پیاده رو (PEDS) و همچنین پروژه مطالعاتی انجام گرفته توسط وزارت مسکن وشهرسازی (مرکز پژوهشات معماری و شهرسازی کشور) با عنوان ضوابط ایمن سازی فضاهای شهری به لحاظ پیشگیری از جرم (صالحی، ١٣٨٤) بوده است ، که شکل شماره (٣) مدل مفهومی همراه با معیارها، مؤلفه ها و شاخص های ارائه شده در این مدل جهت ارزیابی وضعیت محیط معابر پیاده و سواره و وضعیت تسهیلات پیاده روی را نشان میدهد.