چکیده:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهکارهای تعمیق تربیت دینی بهعنوان یکی از دغدغههای مهم در جامعه معاصر جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. راهکارهای مورد تاکید در این پژوهش، در سه دسته شناختی، عاطفی و ساماندهی عملکردها تبیین شده است. روش پژوهش، مروری و تفسیری بوده و بهمنظور گردآوری دادههای لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، آیات و روایات و سوابق پژوهشی مرتبط با استفاده از برگههای فیشبرداری از منابع، جمعآوری شده و مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفته است. ازجمله راهکارهای شناختی میتوان به کمک به شناخت هویت حقیقی خود، ایجاد بینش صحیح، ارتقاء سواد رسانهای، آموزش حکمت، آشناسازی با سواد رسانهای، پرورش تفکر انتقاد، آشناسازی با آثار وضعی رفتار اشاره کرد؛ در بعد عاطفی نیز راهکارها شامل: شکوفاسازی فطرت، پرورش احساس خودارزشمندی، تقویت احساس احترام نسبت به خواستههای دیگران، عمقبخشی به عواطف ایمانی و...، است. در بحث ساماندهی عملکردها نیزحضور متخصصان تربیت دینی در فضای مجازی، دسترسپذیر کردن ابزارهای مجازی مرتبط با تربیت اسلامی، حمایت از متصدیان تولید محتوای دینی، برنامهریزی عملی برای ارزیابی و محاسبه نفس، نظارت و همراهی والدین و...، از جمله راهکارهای ذکر شده در این پژوهش است.
خلاصه ماشینی:
"فضای مجازی منظور از فضای سایبرنتیک، مجموعه سختافزارهای تسهیلکننده ارتباطات میان انسانها، صرفنظر از فواصل زمانی و مکانی آنها و میان انسانها و ماشین، نیست؛ بلکه خود آن ارتباطات است؛ درواقع بهواسطه پیوند مضاعف فضا و معنا در فضای سایبرنتیک، میتوان آن را یک رسانه ارتباطی و در عین حال، جایی برای گرد آمدن مردم دانست و بدین ترتیب آشکارا دریافت که چگونه فضای سایبرنتیک کاملا در عرض تعاریف اجتماع قرار میگیرد؛ بنابراین تعریف موردنظر ما از فضای سایبرنتیک تعریفی است که بیش از هر چیز دیگری بر وجه فنآورانه و ارتباطی آن تأکید دارد؛ به سخن دیگر، منظور از فضای سایبرنتیک، محل تلاقی فنآوری کامپیوتر و رسانههای ارتباطی و در یک کلام، رسانههای ارتباط کامپیوتری است؛ بنابر این تعریف، هدف ما بررسی آثار و پیامدهای بهکارگیری فنآوریهای نوپدید ارتباطی- اطلاعاتی در شبکههای ارتباطی و بازخورد آن بر تربیت دینی است.
رسانههای مرتبط با فضای مجازی میتوانند با تبیین هویت حقیقی آدمی در دو وجهه تشابه و تمایز که هماهنگ با فطرت است، در شکوفایی استعدادهای طبیعی و شکلدهی مطلوب هویت دینی فرد و سازماندهی روابط بهینهاش با خود، خدا، دیگران و جهان هستی کمک کنند و از شکلگیری هویت مصنوعی و حقیقتنما، در وی، پیشگیری نمایند (تاجیک، 1385، 55)؛ بنابراین برای تعمیق تربیت دینی و پیشگیری از اثرگذاری آموزههای ضد تربیتدینی فضاهای مجازی در افراد، باید افراد کمک شوند تا هویت حقیقی خویش را بشناسند و کسانی که تحتتأثیر برنامههای انحرافی فضاهای مجازی، تربیت دینیشان آسیبدیده، با بازشناسی فطرت به بازسازی هویت حقیقی آنان پرداخته شود."