عقل گرایی و بحران تمدن اروپایی مقاله

"آیا واقعیت ندارد که آنچه در این سخنرانی ارائه کرده‌ایم،اساس برای دوره و زمانهء ما نامناسب و ناجور است،تلاشی برای نجات شرف و افتخار عقل‌گرایی،یا«روشنگری»،تلاشی‌ برای حفظ نوعی فرهنگ روشنفکرانهء عقلی که خود را در میان نظریه‌های بیگانه گشته از زندگی‌ گم تکند،همراه با همهء عواقب شر و اجتناب‌ناپذیری که از حرص و ولع سطحی برای فضل و دانش و تکبر و خودنمایی روشنفکرانه ناشی می‌شود؟آیا این بدان معنا نیست که ما بار دیگر به سوی همان خطای سرنوشت‌ساز رانده می‌شویم،خطای نهفته در این اعتقاد که علم آدمی را خردمند می‌سازد،و اینکه غایت و مقصد حتمی آن افزایش انسانی اصیل و بی‌دغدغه است که مهار سرنوشت خویش را به دست دارد؟امروزه چه کسی ممکن است هنوز هم چنین مقولاتی را جدی‌ بگیرد؟ با توجه به چگونگی تحول تمدن اروپایی از قرن هفدهم تا پایان قرن نوزدهم،این اعتراض‌ واجد حسن و مزیتی نسبی است. حال باید پرسید کجاست آن روش علمی که با روشنی نقد و تشریح شده باشد-روشی که با شروع از تجربهء شهودی جهان پیرامون نخست به ایدئال‌سازیهای علم ریاضی و سپس به تفسیر آنها به مثابهء وجود عینی منجر شود؟ابداعات انقلابی اینشتین به فرمولی مربوط می‌شود که به واسطهء آن طبیعت‌ ( sisyhp )مقهور و مطیع ما می‌شود،طبیعتی که پیشتر به نحوی ساده و خام عینیت یافته و شکلی‌ ایدئال به خود گرفته است. ضرورت اصلاح کل‌ روانشناسی مدرن به صورتی فزاینده از همه سو حس می‌شود،لیکن این نکته هنوز درک نشده است‌ که شکست روانشناسی نتسجهء عینی‌گرایی آن است،و این که روانشناسی به هیچ وجه نمی‌تواند به جوهر جقیقی روح دست یابد،و تلاش آن برای مجزا ساختن روحی که به صورتی عینی درک‌ شده است و ارائه یک تفسیر فیزیکی-روانی جدید از وجود اجتماعی افراد چیزی جز اشتباه نیست."