چکیده:
رشد سریع شهرنشینی فشارهای سنگینی بر سرزمین و منابع اطراف آنها وارد کرده و موجب کاهش پوشش گیاهی، کاهش فضاهای باز و مشکلات جدی اجتماعی و زیستمحیطی شده است. هدف از این مطالعه، درک عوامل مؤثر در روند توسعة فیزیکی شهر ایلخچی با عنایت به توسعة فضایی پایدار شهری از بعد اکولوژیکی و حفظ شرایط زیستمحیطی آن در دو دهة آتی است؛ بدین منظور با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانة لندست 5 و فنون پردازش شیءگرا، تغییرات کاربری اراضی در مقطع زمانی 1360-1390 با تأکید بر گسترش افقی شهر ایلخچی ارزیابی شده است. براساس نتایج، مقدار مساحت شهر ایلخچی از 59/94 هکتار در سال 1363 به 57/438 هکتار در سال 1390 رسیده و 84/195 هکتار از توسعة ذکرشده بر روی اراضی باغی و زراعی صورت گرفته است که لزوم مدیریت توسعة آتی مبتنی بر اصول توسعة پایدار میطلبد. گفتنی است عوامل مؤثر بر توسعة فیزیکی شهر ایلخچی براساس پیشینة تحقیق، در قالب دوازده شاخص شناسایی، و با استفاده از روش شبکة عصبی مصنوعی نقشة احتمال توسعة شهری تهیه شده است. پس از پیشبینی الگوی آتی توسعة شهری در شهر ایلخچی با استفاده از راهبرد حفاظت از باغها و فضاهای سبز در فرایند توسعة شهری با بلوکبندی نقشة احتمال توسعة شهری، عواملی چون دادن فضای لازم برای توسعه، استخراج کمربند سبز طبیعی شرقی-غربی به طول پنج کیلومتر، اعمال ممنوعیت توسعه در اطراف کمربند سبز پیشنهادی و حفظ ذخایر اکولوژیک شهر ایلخچی با کاهش تخریب اراضی باغی عملیاتی شده است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به پيچيدگي و پويايي توسعۀ شهري ، آيا مي توان الگوي اکولوژيکي مناسبي براي توسعۀ بيشتر شهر ايلخچي در آينده ارائه کرد؟ شايان ذکر است که روش ها و مدل هاي متعددي در شهرهاي مختلف کشورهاي توسعه يافته ، به منظور حفاظت از اراضي کشاورزي و فضاهاي سبز ابداع و به کار گرفته شده که عبارت است از: راهبردهاي فراشهري : الف ) کمربندهاي سبز، ب ) کمان هاي سبز، ج ) توسعۀ حمل ونقل مبنا در منطقۀ شهري ؛ راهبردهاي درون شهري : الف ) تقويت بهره برداري اقتصادي از اراضي کشاورزي ، ب ) حقوق توسعۀ قابل انتقال ، ج ) روش حوزه بندي خوشه اي ، د) منافع اکولوژيکي و حمايت هاي مالياتي ، ه ) استفاده از تراکم ويژة باغ ها (قرباني و صدر موسوي ، ١٣٨٥: ١٤١).
مقايسۀتغييرات کاربري وپوشش اراضي براساس تصاويرطبقه بنديشدة ١٣٦٣-١٣٩٠(واحدهکتار) (رجوع شود به تصویر صفحه) %٣٢/٢٧- ١٠/٩٨- %٣٢/٣٦- ٠ نمودار ستوني مقايسۀ تغييرات درصد مساحت ، در مقايسه با درصد تغييرات جمعيت در شهر ايلخچي بين سال هاي ١٣٦٣-١٣٩٠ نشان مي دهد تغييرات مساحت مناطق ساخته شده منطقۀ مورد مطالعه از تغييرات جمعيت بسيار سريع تر است که اين مسئله سبب چندبرابرشدن مساحت شهر ايلخچي شده ؛ در حالي که طي اين دورة آماري جمعيت چنان رشدي نداشته است .
A. 2002, Using neural networks and GIS to forecast land use changes: a land transformation model, Computers, Environment and Urban Systems, Vol. 26, No. 6, pp.