چکیده:
آثار اجتماعی- فرهنگی گردشگری به این موضوع اشاره دارد که گردشگری و مسافرت در نظام ارزشهای افراد و جامعه، الگوی رفتاری، ساختارهای اجتماعی، سبک وکیفیت زندگی جامعه ی میزبان و گردشگر تاثیرگذار است. همانگونه که از دیگر تحولات جدید به صرف احتمال ایجاد برخی تاثیرات منفی نمی توان چشم پوشید، و باید کوشید با تمهیداتی تبعات منفی آنها را کنترل و از تاثیرات مثبتشان بیشترین بهره را گرفت؛ در مورد گردشگری نیز باید همین برخورد متوازن را در پیش گرفت و با شناسایی تاثیرات مثبت و منفی آن، به تقویت ثمرات و تخفیف و کنترل زیانهای احتمالی آن همت گماشت. از جمله مهمترین آثار اجتماعی طبیعتگردی، تاثیر آن بر روابط اجتماعی و الگوهای ارتباطی افراد در جامعهی میزبان است که متاسفانه در پژوهشهای مربوط به آثار اجتماعی طبیعتگردی، به این موضوع کمتر پرداخته شده است. لذا در این پژوهش، تاثیر طبیعتگردی بر روابط اجتماعی شاغلین بخش طبیعتگردی در روستای طبل مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از رویکرد تحلیل شبکهای استفاده شد؛ بدین صورت که دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامه تهیه شد و شبکههای مورد نظر با استفاده از نرمافزارهای Visone و Netdraw و بر اساس شاخصهای نقاط برشی، مرکزیت درجه خروجی و مرکزیت بردار ویژه، ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که شاغلین بخش طبیعت گردی روستای طبل که با گردشگران در ارتباط هستند، و احتمال دارد که تحت تاثیر فرهنگ های متفاوت روابط خود را با افراد جامعهی خویش بگسلند، همچنان روابط خود را با افراد جامعه خویش حفظ کردهاند؛ به طوریکه در بالاترین سطح، افراد خانوادهی خود را همچنان افراد مورد اعتماد خود می دانند و پس از آن دوستان و معتمدین محلی در ردههای پایین تر قرار می گیرند؛ بنابراین،اگرچه گردشگری تاثیری در روابط خویشاوندی نداشته است، خود شبکه ی روستا یکپارچه نبوده و افراد براساس روابط طایفهای با هم در ارتباط هستند.استفاده از افرادی که در شبکه از مقادیر بالای مرکزیت برخوردار هستند، می تواند در زمینهی افزایش اعتماد و همکاری بین شاغلین بخش طبیعتگردی موثر باشد.
خلاصه ماشینی:
نتایـج ایـن پژوهـش نشـان داد کـه شـاغلین بخـش طبیعت گـردی روسـتای طبـل کـه بـا گردشـگران در ارتبـاط هسـتند، و احتمــال دارد کــه تحــت تأثیــر فرهنگ هــای متفــاوت روابــط خــود را بــا افــراد جامعــه ی خویــش بگسـلند، همچنـان روابـط خـود را بـا افـراد جامعـه خویـش حفـظ کرده انـد؛ بـه طوریکـه در بالاتریـن سـطح ، افـراد خانـواده ی خـود را همچنـان افـراد مـورد اعتمـاد خـود می داننـد و پـس از آن دوسـتان و معتمدیـن محلـی در رده هـای پایین تـر قـرار می گیرنـد؛ بنابراین ،اگرچـه گردشـگری تأثیـری در روابـط خویشـاوندی نداشـته اسـت ، خـود شـبکه ی روسـتا یکپارچـه نبـوده و افـراد براسـاس روابط طایفـه ای با هـم در ارتبـاط هستند.
نتایـج حاصـل از چنیـن پژوهش هایـی می توانـد، میـزان آثـار مثبـت و منفـی گردشـگری را بـر روابـط اجتماعـی میـان جامعـه ی میزبـان آشـکار نمایـد و در نتیجـه ، منجـر بـه ارائـه ی راهکارهایـی در جهـت کاهـش آثـار منفـی و تقویـت آثـار مثبـت گـردد؛ لـذا پژوهـش حاضـر بـه بررسـی تاثیـر طبیعت گـردی بـر روابـط اجتماعـی افـراد در روسـتای طبـل جزیـره قشـم کـه دارای چندیـن جاذبـه ی اکوتوریسـتی بـوده و مـورد توجـه ِ گردشـگران اسـت ، می -پـردازد تـا مشـخص شـود کـه آیـا طبیعت گـردی بـر شـبکه ی روابـط اجتماعـی میـان ســاکنان روســتای طبــل تاثیــر داشــته اســت ؟ و نیــز آیــا کســانی کــه در ایــن شــبکه دارای مرکزیــت و قــدرت بالاتـر هسـتند، ارتباطـی بـا اشـتغال در بخـش طبیعت گـردی دارنـد یـا خیـر؟ بـه منظـور انجـام پژوهـش از روش تحلیـل شـبکه ای اسـتفاده شـده اسـت .