چکیده:
التقاط نوعی عارضه فرهنگی و ب یانضباطی و آشفتگی معرفتی است که به دلیل ضدیت
با فلسفه و دشمنی با تفکر و تعقل، کیان معرفت اسلامی را به مخاطره انداخته است، و
سکوت در مقابل آن، هرگز شایسته و زیبنده یک نظام غنی و اصیل معرفتی نیست. آیت الله
مطهری به عنوان یک فیلسوف مسئول و مصلح و آگاه با مبانی معرفتی اسلام، در این زمینه
به پا خاست و با تبیین مفهوم التقاط و عوامل پیدایش آن با این پدیده مخرب و ویرانگر
مبارزه کرد. این مقاله چگونگی پیدایش التقاط را از منظر آن شهید والامقام و با تکیه بر
آیات و احادیث بررسی کرده، بارزترین علل و عوامل پیدایش آن، از جمله بی توجهی به
مبانی فکری اندیشه ها، عدم تفقّه در خصوص معارف اصیل اسلامی، تبلیغ دین به دست
افراد فاقد صلاحیت، اهمال علما در تبیین معارف اسلامی و کتمان بینات الاهی، جمود و
تحجر، فضای روحی و اخلاقی نامساعد، فضای سیاسی اجتماعی نامناسب و ابهام آلود، را
تحلیل کرده است.
خلاصه ماشینی:
پس با کمال تأســف ، در صدر اسلام نيز اين عارضه خطرناک معرفتي ، وجود داشت تماشاگه راز، پژوهش نامه انديشه هاي استاد مرتضي مطهري و به وضوح در کلام روشــنگر معلم و مفسر قرآن ، علي (ع ) نيز تحليل ، و به عنوان عامل اصلي وقوع فتنه و زمينه ســاز استيلاي شيطان بر انسان و گمراهي او معرفي شده است : «انما بدء وقوع الفتن اهواء تتبع و احکام تبتدع يخالف فيها کتاب الله ويتولي عليها رجال رجالا علي غير دين الله .
ديگر متفکران و صاحب نظران نيز تعاريف ديگري از التقاط و تفکر التقاطي ارائه کرده اند که آن نيز به نحوي مؤيد و مبين تعريف مذکور است ؛ نظير اختلاط حق و باطل (جوادي آملي ، ١٣٧٢: ٩٣)، گردآوري و سال دوم ، شماره هشتم ، زمستان ٩٢ پيوند غيراصولي ميان چندين مجموعة ايدئولوژيکي و نظريه هاي نامتجانس (علي بابايي ، ١٣٨٤: ١٠٢)، گزينش و انتخاب ديدگاه ها و نظريات بدون توجه به زيرساخت ها و مباني فکــري آنها (مصباح يزدي ، ١٣٧٨: ٤٣/٣)، فهم و بيان معارف دين بدون توجه به اجتهاد ديني و روش صحيح شــناخت دين (حســيني قائم مقامي ، ١٣٨٢: ١٣٥) و تعاريف ديگر از اين دســت که به نظر مي رســد همه آنها بر معناي لغوي کلمه «التقاط » انطباق دارند؛ زيرا شــخص التقاط گر، بي توجه به ارتباط مبنايي آموزه هاي معرفتي و بدون کنکاش و جست وجو، مفاهيم مذکور را تقطيع و پراکنده مي کند و در کنار هم قرار مي دهد و اين همان معناي لغوي کلمه «التقاط » است که بيان شد.