چکیده:
زمینه و هدف: گسترش بهکارگیری فناوری در کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی در جوامع کنونی، ایجاد کتابخانههای دیجیتال را در پی داشته است. و از آنجا که منابع انسانی تاثیرگذارترین مولفه در کتابخانهها میباشند، میتوان از تبدیل کتابداران سنتی به کتابداران دیجیتال حایز مهارتهایی خاص در این زمینه به عنوان پیشنیاز تبدیل کتابخانهها به کتابخانههای دیجیتال اشاره کرد. از این رو، پژوهش حاضر، با هدف بررسی مهارتها و قابلیتهای کتابداران دیجیتال در کتابخانههای دانشگاههای تبریز، علوم پزشکی تبریز و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، انجام گرفته است.روششناسی: برای گردآوری دادهها پرسشنامهای تدوین شد که در برگیرندة هفت مهارت اصلی مورد نیاز کتابداران دیجیتال یعنی «مهارت آموزشی»، «مهارت پژوهشی»، «مهارت مدیریتی»، «مهارت اطلاعاتی»، «مهارت اینترنتی»، «مهارت شخصیتی» و «مهارت رایانهای» است. هر مهارت اصلی نیز شامل چند زیرمهارت است که مهارتهای ذکر شده با مرور متون مرتبط با موضوع به دست آمدهاند. در این پژوهش، 100 کتابدار از سه دانشگاه یادشده به سوالهای مطرح در پرسشنامه پاسخ دادند.نتایج: یافتهها نشان داد میانگین مقیاس مهارتهای دیجیتال 180، میانگین درجه اهمیت مهارتهای دیجیتال 54/251 و میانگین میزان توانمندی در مهارتهای دیجیتال 39/180 است. این بدین معناست که میانگین میزان توانمندی به میانگین مقیاس نزدیکتر است. همچنین، تنها 52% از کتابداران مورد پژوهش از توانمندی بالایی در انجام امور با مهارتهای دیجیتال برخوردارند، در صورتی که از نظر 90% کتابداران، داشتن مهارتهای دیجیتال دارای اهمیت است.نتیجهگیری: بهطورکلی، میزان توانمندی در مهارتهای دیجیتال در بین کتابداران مورد بررسی پایین بوده است،
Purpose: This research، which is a case study of the librarians of academic libraries in Tabriz universities، has aimed at surveying the skills and capabilities of digital librarians.
Methodology: The sample society of this experimental research consisted of the librarians of Tabriz University، Tabriz Medical Sciences University، and the Islamic Azad University of Tabriz. In this research 100 librarians from the above-mentioned universities answerd a questionnaire. The questionnaire included seven main skills needed for digital librarians: educational skills، research skills، management skills، information skills، Internet skills، personality skills، and computer skills. Each main skill consisted of some sub-skills which were identified theough reviewing the related texts.
Results: The findings show that the average digital skill importance scale is 180، the average digital skill importance is 251.54، and the average digital skill capability is 180.39. This means that the average capability is the closest to the standard average. Also، only 52% of the surveyed librarians are highly capable of digital skills. Whereas 90% of librarians think having digital capabilities is important.
Conclusion: It can be said that the digital skills among the surveyed librarians were low، though a high percentage of them are aware of the importance of the digital skills.
خلاصه ماشینی:
به دلیل اهمیت نقش کتابداران دیجیتال در محیطهای کتابخانهای برای ارتقای سطح ارائة خدمات در این سازمانها، پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی مهارتها و قابلیتهای کتابداران دیجیتال در دانشگاههای تبریز، علوم پزشکی تبریز و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بپردازد و در پی پاسخگویی به این سؤال اصلی است که اهمیت مهارتهای دیجیتال و توانمندی کار با آنها از دیدگاه کتابداران مورد بررسی، چگونه است؟ سؤالهای اساسی پژوهش 1.
ب) پاسخگویی به سؤالهای پژوهش سؤال اول: از دیدگاه کتابداران مورد پژوهش، میزان اهمیت مهارتهای آموزشی در ارائه خدمات دیجیتال در کتابخانههای دانشگاهی چگونه است؟ طبق محاسبات انجام شده، میانگین مقیاس میزان اهمیت مهارت آموزشی از دیدگاه کتابداران دانشگاه علوم پزشکی تبریز 81/20، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز 50/18 و دانشگاه تبریز 66/22 است.
سؤال چهارم: از دیدگاه کتابداران مورد پژوهش، میزان اهمیت مهارتهای اطلاعاتی در ارائه خدمات دیجیتال در کتابخانههای دانشگاهی چگونه است؟ طبق محاسبات انجام شده، میانگین مقیاس میزان اهمیت مهارت اطلاعاتی از منظر کتابداران دانشگاه علوم پزشکی تبریز 40/35، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز 40/29 و دانشگاه تبریز 34/38 میباشد.