چکیده:
هدف / زمینه: کتابخانه دیجیتال، مجموعهای یکپارچه از منابع و خدمات الکترونیکی برای گردآوری، سازماندهی، حفاظت و بازیابی اطلاعات به شکل دیجیتال است. ظهور وب معنایی و هستیشناسی در عصر حاضر، سبب ایجاد تحول در کتابخانههای دیجیتال و طراحی کتابخانههای دیجیتال معنایی شده است. در این راستا، مقاله حاضر در نظر دارد به بررسی کاربردهای هستیشناسی در طراحی کتابخانههای دیجیتال معنایی بپردازد.
روش: هستیشناسی، بازنمونی صریح، دقیق و گویا از نمونهها، مفاهیم و روابط در یک حوزه موضوعی است که با توجه به ویژگیهایی همچون قابلیت استنتاج، ایجاد ارتباط و میانکنش پذیری بین سامانههای اطلاعاتی، حمایت از پردازش زبان طبیعی، فهم پرسش جستجو و...، میتواند برای تبدیل کتابخانههای دیجیتال به سامانههای اطلاعاتی هوشمند و در نتیجه طراحی کتابخانههای دیجیتال معنایی، مورد استفاده قرار گیرد.
یافتهها: ایجاد قابلیتهای گوناگون در معماری کتابخانههای دیجیتال بویژه قابلیت استدلال، امکان تبادل اطلاعات میان کتابخانههای دیجیتال و سایر سامانههای اطلاعاتی، توصیف معنایی منابع موجود در کتابخانههای دیجیتال از طریق ادغام فرادادههای کتابشناختی قالب مارک در هستیشناسی (مانند هستیشناسی MarcOnt)، ارتقای سیستم پرسش و پاسخ در کتابخانههای دیجیتال (مانند BT Digital Library)، ایجاد محیط رابط کاربرپسند و امکان مرور و جستجوی آسان و سریع مدارک، برخی از کاربردهای هستیشناسی در کتابخانههای دیجیتال هستند که در این مقاله بررسی میشوند.
خلاصه ماشینی:
یافتهها: ایجاد قابلیتهای گوناگون در معماری کتابخانههای دیجیتال بویژه قابلیت استدلال، امکان تبادل اطلاعات میان کتابخانههای دیجیتال و سایر سامانههای اطلاعاتی، توصیف معنایی منابع موجود در کتابخانههای دیجیتال از طریق ادغام فرادادههای کتابشناختی قالب مارک در هستیشناسی (مانند هستیشناسی MarcOnt)، ارتقای سیستم پرسش و پاسخ در کتابخانههای دیجیتال (مانند BT Digital Library)، ایجاد محیط رابط کاربرپسند و امکان مرور و جستجوی آسان و سریع مدارک، برخی از کاربردهای هستیشناسی در کتابخانههای دیجیتال هستند که در این مقاله بررسی میشوند.
کتابخانه دیجیتال، کتابخانه دیجیتال معنایی، هستیشناسی، توصیف معنایی محتوای کتابخانه دیجیتال، جستجو و بازیابی مبتنی بر هستیشناسی مقدمه امروزه، گسترش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و افزایش حجم متون و مدارک تخصصی در رسانهها و قالبهای مختلف از یک سو و نیاز کاربران و متخصصان به بازیابی اطلاعات مرتبط در کمترین زمان از سوی دیگر، کتابخانههای دیجیتال را با چالشهایی در زمینة ذخیره، نگهداری، سازماندهی، بازیابی و مدیریت اطلاعات این مجموعهها روبه رو ساخته است.
بنابراین، استفاده از ابزارها و فناوریهای معنایی مانند هستیشناسیها در کتابخانههای دیجیتال میتواند سبب رفع بسیاری از کاستیها و مشکلات این کتابخانهها و ایجاد «کتابخانههای دیجیتال معنایی»<FootNote No="150" Text=" semantic digital library.
هدف اصلی این نوع کتابخانهها، ایجاد امکانات و شرایط بازیابی بهتر از طریق افزایش تعامل انسان و سیستم و نیز ایجاد دقت بالاتر در جستجوهای پراکنده در میان شبکههای ناهمگون کتابخانههای دیجیتال است (کراک<FootNote No="155" Text=" Kruk.
برای ایجاد ارتباط میان کتابخانههای دیجیتال و گردآوری اطلاعات از منابع پراکنده، میتوان از یک هستیشناسی هسته<FootNote No="162" Text=" Core Ontology.