چکیده:
امروزه بسیاری از بانکهاء علاوه بر فعالیتهای سنتی در بسیاری
از فعالیتهای بازارء نظیر بورس و بیمه نیز وارد شدهاند. محصولات
آنها به سسرعت در حال تغییر بوده و فعالیت آنها شامل معاملات
بسیار پیچیده است و ساختار مدیریتی و قانونی پیچیدهای دارند.
این موضوع چالشهایی را برای مشارکتکنندگان بازار و ناظرانی
که نیاز به ارزیابی فعالیت و ریسک بانکها دارندء ایجاد کرده است.
از یک سو اگر مشارکتکنندگان در بازار دسترسی بهموقع و
سریع به اطلاعات بانکی داشته باشندء قادر به ارزیابی فعالیتهای
بانکها و ریسکهای مرتبط با آنها خواهند بود. از طرف دیگر
افشای بهموقع اطلاعات بانکها برای ناظران بانکیء باعث میشود
آنها قادر به کشف بهموقع مسائل و مشکلات بالقوه موجود در
بانکها شده و بتوانند قبل از وقوع بحران در یک بانک. ریسک
آن را کنترل کرده و بانکهای با مدیریت مناسب را تشویق و
بانکهای با مدیریت ضعیف را تنبیه نمایند.
دراین مقاله نقش شفافیت و افشای اطلاعات از نظم بازارا
و نظارت بانکی بر سلامت مالی بانکها بررسی میشود. همچنین
با توجه به تجربیات بینالمللی» چارچوبی از اطلاعات مورد نیاز
برای درک فعالیتهای بانکها و ریسکهای مترتب آنها بیان
میشود. این مقاله پیشنهاد میکند که افشای عمومی بانکها
نظیر اطلاعات مربوط به فعالیتها و ریسک بانکها برای بهبود
نظم بازار و بهبود ثبات مالی مورد نیاز است.
سرمایه گذاران نیاز به اطلاعاتی دارند که آنها را قادر به ارزیابی
ریسک بانکها میسازد. یکی از دلایل بحران مالی اخیر, افشای
ناکافی اطلاعات توسط بانکها بود. به طوری که سرمایهگذاران
افشای اطلاعات در بهبود سلامت مالی بانکها
اطلاعات کافی در مورد مخاطراتی نداشتند که بانکها با آنها
مواجه بودند. بنابرایسن در طی بحران مالی اخیر سرمایهگذاران
که این موضوع منجر به افزایش در هزینه تامین مالی شد. این
بحران باعث شد که سرمایهگذاران به ریسک توجه بیشتری داشته
باشند در حالی که در گذشته به آن توجه کمتری داشتند. افشای
اطلاعات بهصورت قابل اعتماد و بههنگام به سرمایهگذاران این
امکان را میدهد که ریسک بانکها را ارزیابی نمایند. در مقابل
افشای ناکافی اطلاعات به این مفهوم است که سرمایهگذاران
توانایی کمتری برای قضاوت در مورد ریسک ورشکستگی بانکها
دارند. برای موّئثر بودن افشای این اطلاعات لازم است اطمینان
حاصل شود که اطلاعات ارائه شده به سرمایه گذاران مفید است
و برای این که سرمایه گذاران انگیزه خافی برای استفاده از این
اطلاعات داشته باشند, باید فرآیند شفافیت اطلاعات به صورت
مستمر مورد بازبینی قرار گیرد.
بانکها نیز در این فرآیند. باید اطلاعات کافشی در مورد این
که میزان داراییهای ریسکی آنها به چه صورت بوده و چند
درصد داراییهای آنها در معرض خطر است. داشته باشند. فقدان
شفافیت در بانکها منجر به ایجاد هزینه وجوه بالاتر و به خطر
افتادن سلامت بانکها در طول بحران مالی اخیر شد.
افزایش افشای اطلاعات توسط بانکها باعث میشود که عدم
تقارن اطلاعات بین بانکها از بین برود و بانکهایی که اطلاعات
مناسبی را در مورد خود افشا نمایند. بهتر میتواننشد منابع
برای ثبات مالی در شرایط غیربحرانی مناسب باشد. با وجود
اطلاعات درست میتواند عملیات بانکی را با نظم بیشتری پیش
ببرد. در شرایطی که نگرانی در مورد ریسک بانکها وجود داشته
باشد، سپردهگذاران وجوه کمتری را در اختیار بانکی قرار میدهند
که توانایی ایجاد تعادل بین ریسک و بازده را ندارد. این تصمیم
و این واکنش سپردهگذاران باعث می شود که مدیران بانکها در
تصمیمات رسک خوه تجدپدتظر نمایند. این توع مکانیسم پات
میشود, احتمال ریسک بانکها کاهش پاید.
اما باید دقت کرد که حجم بالای انتشار اطلاعات ضرورتا یک
راه حل نیست., به خصوص در مواردی که این اطلاعات غیرضروری
باشند. به عنوان مثال,ء در شرایطی که بانکها در حالت استرس" قرار
دارندء افشای اطلاعاتی نظیر امکانات کمکی بانک مرکزی میتواند اثر
آنها را خنثی کند و خروج سپرده ها را تشدید نماید؟.
از طرف دیگر, افشای اطلاعات میتواند باعث تجدید ساختار
بانکها و بهبود توانایی سیستم مالی برای جذب شوکها شود.
میر و ماجلوف (۲)۱۹۸۴نشان دادند زمانی که مدیران بانکها
اطلاعات بیشتری نسبت به افراد بیرون از بانسک هزینه
انتشار سهام افزایش مییابد. ایسلی و اوهارا (۲۰۰۴) خاطرنشان
میکنند زمانی که برخی از سرمایهگذاران اطلاعات بیشتری در
مقایسه با سایر سرمایهگذاران دارند نیز اتفاقی مشابه حالت
قبل رخ میدهد. زمانی که سهام یک بانک گرانتر میشود نسبت
اهرمی آن افزایش مییابد و مقاومت سیستم مالی در مقابل جذب
شوکها کمتر خواهد بود.
ناظران نیز برای اجرای نظارت موثر بانکیء نیاز به اطلاعات
درباره بانکها دارند. نظارت موّثر بانکی نیازمند جمعآوری
اطلاعات و تحلیل اطلاعات در مورد وضعیت بانکها و سیستم
بانکی به صورت کلی است. ناظران باید به اطلاعاتی دسترسی
داشته باشند که آنها را در کمترین زمان ممکن قادر به کشف
مسائل بالقوه, نه تنها در مورد یک بانک بلکه در مورد کل سیستم
بانکی میسازد.
با توجه به اهمیست موضوع, این مقاله بر اساس مطالعات
بینالمللی, ضمن بررسی نقش افضای عمومی اطلاعات بر
سلامت و ثبات بانکهاء شاخصهای کمی را برای آرزیابی
افشای اطلاعات بیان میکند. با توجه به این که در سال گذشته
چارچوب استاندارد IFRS برای تهیه صورتهای مالی استاندارد و
افشای کامل اطلاعات بانکها از طریق استانداردهای بینالمللی
در شبکه بانکی کشور مطرح شده» بررسی موضوع شفافیت
اطلاعات بانکی و اثرات آن بر سلامت بانکها بیش از پیش
اهمیت پیدا کرده است.