چکیده:
بی شک تاثیر گذاری برخی خاندان ها و چهره ها در شکل گیری و به وجود آوردن تحولات تاریخی یا جریانات سیاسی، فرهنگی ، هنری و علمی در تاریخ و تمدن اسلامی مهم و موثر بوده است ، از آن جمله آل مهلب است. توسعه اسلام و وسعت قلمرو مسلمانان زمینه های ورود سایراقوام و ملل غیر عرب را نیز در آئین جدید و خدمت به آن فراهم نمود . این موضوع از سوی گرویدگان به اسلام تنها معطوف به یک نفر یا چند نفر و یک دهه و یا قرن نگردید بلکه اشخاصی بسیار و قرونی متعدد گردید و آن هم منحصر به یک بعد و یا یک رشته نشد بلکه ابعاد مختلف وجودی خود را در اختیار این فرهنگ و تمدن قرار دادند ، برخی از این شخصیت ها به فراخور حال و تربیت خود به جریانات یا قدرت هایی ملحق شدند که چندان براساس ملاک های ارزشی و یا معطوف به محورهای اخلاقی نبودند و تعدادی نیز عکس آن عمل کردند و مقاصد معنوی و سازنده را پیش روی گرفتند به هرحال آل مهلب از جمله این خاندانها است . این نوشتار بر آن است تا سیر تاریخی این خاندان را از قرن اول هجری و حضور آنان در امور نظامی و یا سایر تحولات را نشان داده و پاسخگوی این مسئله باشد که کارنامه آل مهلب در فراز و نشیب های قرون اولیه هجری چگونه بوده است ؟
خلاصه ماشینی:
"76 آل مهلب و خلافت عباسی : هر چند آل مهلب در تثبیت بنی امیه به ویژه در دوران عبدالملک بن مروان نقش عمده ای داشته و در سرکوب و خاموش کردن شورش ها از جمله در مقابله با خوارج یا شورش ها و فتوحات در خراسان و ماوراء النهر با قدرت حضور داشتند و نیز اغلب نبردها را مهلب و فرزندانش با اقتدار پیش بردند لکن پس از مصائبی که در زمان حجاج به ویژه خلافت یزید بن عبدالملک بر سر آنان آمد چه در یوم العقر و یا در مواجهه با سپاه مسلمه بن عبدالملک دیگر چندان جد و جهدی در اعتلا و مساعدت با امویان نداشتند و شواهد تاریخی نشان می دهد بدین جهت در ابتدای خلافت عباسیان در همراهی این خاندان (عباسی)به ویژه عصر خلافت منصور (136 – 158ق) با این خلیفه همکاری خوب و مثمر ثمری داشته اند ."