چکیده:
بافتهای تاریخی به عنوان یکی از بخش های مهم شهری که واجد ارزشهای میراثی و هویت بخش در شهرهای ایران هستند، هنوز در بسیاری از شهرها محل سکونت و معیشت میلیونها نفر از شهروندان اند. این بافتها در مقابل زلزله، ناپایدار و آسیبپذیرند. با تهیه برنامه های عملیاتی جامعه محور مبتنی بر استفاده از سرمایه های اجتماعی و برنامه ریزی صحیح قبل از وقوع سوانح و تدوین طرحهای مدیریت بحران، ناشی از وقوع سوانح می توان به میزان قابل توجهی از تلفات و خسارات ناشی از وقوع سوانح کاست. از این رو به طور کلی می توان با شناسایی سرمایه ها و گروههایی اجتماعی موجود در محلات، میزان تاثیر آن ها را در کاهش خسارات ناشی از وقوع زلزله از طریق مشارکت در برنامه های در نظر گرفته شده در محلات شهری سنجید. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرمایه های اجتماعی در کاهش خطرپذیری شهرها در برابر زلزله با رویکرد کیفی با روش توصیفی و تحلیل داده های کمی صورت گرفته است. در جمع آوری داده ها از روشهای مرور اسناد و مدارک، توزیع پرسشنامه و مصاحبه با استادان، خبرگان و متخصصان امر و همچنین بررسی نقشه های آسیب پذیری کالبدی محله در برابر زلزله استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای ساکن در محله فهادان یزد و تعداد نمونه ها 300 نفر بوده است. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ (86 درصد) و روایی آن از سوی صاحب نظران و اساتید مورد تایید قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS صورت گرفته است. نتایج به دست آمده، نشان می دهد که میزان تمایل مردم محله برای شرکت در برنامه های کاهش خطر زلزله با میزان مشارکت، وضعیت روابط اجتماعی و خویشاوندی و اعتماد ساکنان به گروههای موجود در محله ارتباط مثبت دارد.
Historical heritages are as one of the most important city areas with inheritance and identity accounts in Iran; in addition، million citizens are settled in these places. These heritages are unsustainable and vulnerable against earthquake. Operational programs of community- based approach consistence using social capitals and correct planning before occurrence of disasters and providing crisis management projects about disasters can decrease considerable amount of losses and injuries. Generally، by identifying available capitals and social groups in neighborhoods، the amount of losses after earthquake can decrease by participation through risk reduction programs in neighborhoods. Afterwards، this research has accomplished with the aim of evaluation social capitals role in risk reduction of cities from earthquake by descriptive method and analysis of quantitative information. It has utilized librarian method and survey for collecting data. Statistic community of research consists of resident household in Fahadanzone and the number of cases has been 300 people. Reliability of survey is confirmed from Cronbach’s alpha (86%) and the stability has been approved by experts. Analysis of data is accomplished by using Pearson correlation in SPSS. Results show that the amount of people tendency for cooperating in earthquake risk reduction programs have positive relation with people participation، social communication and resident’s confidence to existent groups in zone.