چکیده:
`بارداری، زایمان و آنچه که به موقعیت مادری ختم میگردد، با مجموعهای از عوامل، عناصر و پدیدهها معنی مییابد؛ یکی از این موارد، بایدها یا نبایدهای غذایی است که فرد موظف به رعایت آنها میگردد. توصیههای مزبور را باید توصیههای یک فرهنگ دانست؛ فرهنگی که در این معنی، خود را در تهیه و مصرف مجموعهای از خوراکیها باز مینماید. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال فهم دلالتهایی بوده است که میتوان از تامل بر تکاپو جهت این تهیه و مصرف، برداشت نمود. این پژوهش با حرکت از نوعی دیدگاه نظری چند سطحی، بر اساس رویکردی کیفی و به شیوة مردمنگاری در پهنهای جغرافیایی از زاهدان تا نواحی شمالی استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که این دلالتها صرفا بر کارکرد زیستی- طبی توصیههای غذایی مزبور که بیشتر معطوف به پس از زایمان است، تاکید ندارد. تهیه و مصرف برخی از خوراکیها مانند کاچی سیستانی که ترکیب منحصر به فردی در مقایسه با سایر نسخههای مشابه است، در حال حاضر دلالتهایی را باز مینماید که باید با نوعی نگاه نمادین و معنیشناختی، تفسیر گردند. این خوراکیها علاوهبر آنکه نشانگذاری یک رخداد را تسهیل میکنند، زمینهای جهت خلق یک هویت مادرانه و نیز فراتر از آن، زمینهای جهت برجستهسازی مرزها و تمایزات دیگر نیز میباشند.
Pregnancy, parturition and anything related to maternal status, is represented as a series of elements, factors and phenomena; including dietary do's and don'ts that one is obliged to observe that.The aforesaid recommendations should be considered as a recommendation of a culture which is represented itself in the form of preparation and consumption of a collection of foods. Accordingly, the present study aimed at understanding the implications that can be deduced by reflection on effort to this preparation and consumption. This study has been conducted in the geographical zone from Zahedan to northern areas of Sistan and Balouchestan Province, by movement of a kind of multi-level theoretical view, and based on a qualitative approach and in a way of ethnographic. Our results indicate that these implications are not only emphasized on bio-medical function of the postpartum-based dietary recommendations.Now, the preparation and consumption of some foods, such as Sistani Kachi which has a unique combination compared to other similar versions, represent the implications that must be interpreted symbolically and semantically. These foods, in addition to facilitating the marking of an event, are context to create a maternal identity, and beyond that, to highlight the borders and other distinctions too.
خلاصه ماشینی:
براساس آنچه گفته شد، در پژوهش پیشرو که دربارة زنان سیستانی و با همراهی خود و خانوادههای آنان انجام شده است بهدنبال آنایم تا پساز طرح بحثی درخصوص مراقبتها و توصیههای غذایی مربوط به دورة بارداری و پساز آن در جامعة مذکور، با تأمل بر یافتههای مردمنگارانهای که جمعآوری شده است، به درکی از دلالتهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، و نیز بهداشتی این توصیهها و رفتارهای منتج از آنها در این جامعه دست یابیم.
یافتههای پژوهش حاضر نیز مؤید این نکته است که در گذشته و آن هنگام که هنوز گفتمان پزشکی (دراینباره بنگرید به قاضی طباطبایی و دیگران، 1386؛ قاضی طباطبایی و ودادهیر، 1387؛ ودادهیر و دیگران، 1390: 118- 123) بهشدت امروز در جامعة مطالعهشده رواج نیافته بود، روستاییان سیستانی و بهویژه زنان روستایی برای بهبود هرچه سریعتر و بازیافتن قوای جسمانی خود مجموعهای از خوراکیها و غذاهای سرشار از مواد مغذی را مصرف مـیکردهاند که اولا محیط طبیعی و شیوههای معیشتیشان برای آنان فراهم آورده بود و دوما براساس تجربه از نسلهای پیشین به آنان انتقال یافته بود.
درواقع در این پژوهش، که تأملی انسانشناختی بر دلالتهای برخی توصیههای غذایی دورة بارداری و پساز آن میان زنان سیستانی و خانوادههای آنان بود، با کمک دیدگاههای نظری در شاخة انسانشناسی تغذیه غذا همچون دریچهای برای ورود به فرهنگ مردم سیستان در نظر گرفته شد و درنهایت، این نتیجه شد که غذا اساسا خود فرهنگ است و آن را در ارتباط با امور مختلف (در اینجا بارداری و زایمان) بازمینمایاند.