چکیده:
بی تفاوتی اجتماعی یکی از آسیبهای فرهنگی جدی جامعه ما در حوزه شهروندی است.یکی از انواع این نوع بی تفاوتی، بی تفاوتی زیست محیطی است.هدف از پژوهش حاضر، تحلیل بی تفاوتی زیست محیطی در میان شهروندان شهر یزد می باشد.روش تحقیق پیمایشی و اطلاعات با ابزار پرسشنامه گردآوری گردید.جامعه آماری این تحقیق ، کلیه افراد بالای 18 سال ساکن یزد و حجم نمونه 390 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب گردیده است. چارچوب نظری با تاکید بر نظریه های محیط گرا انتخاب شد. بعد از جمع آوری اطلاعات، فرضیه های تحقیق در دو سطح توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزارهای spss مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که بی تفاوتی زیست محیطی تحت تاثیر متغیرهای نگرش زیست محیطی، احساس مسئولیت، دانش زیست محیطی و اثربخشی می باشد و با افزایش این متغیرها، بی تفاوتی زیست محیطی کاهش می یابد. از بین متغیرهای جمعیت شناختی(جنسیت،تاهل،درآمد،سن و تحصیلات)، تنها رابطه متغیر تحصیلات با بی تفاوتی زیست محیطی معنادار می باشد و میانگین بی تفاوتی زیست محیطی افراد با سطح تحصیلات زیر دیپلم بیش از سایرین است. نتیجه تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیرهای فوق 26 درصد از تغییرات بی تفاوتی زیست محیطی را تبیین می کنند.
Social apathy is one of the serious cultural damages to our society in the field of citizenship. One of the social apathy is environmental apathy. The method is survey and data collected by questionnaire tool. For this purpose, statistical society was all people over 18 years in Yazd and the sample size was 390 inhabitants in yazd city that elected by method of clustering sampling theoretical framework in selected with emphasis on environmental theories. After collecting data, hypotheses were studied in both descriptive and inferential level through the SPSS and Amos software. The results showed that environmental apathy is affected by environmental attitude, sense of responsibility, environmental knowledge and efficiency.so with the increase of these variables, it reduced environmental apathy. Environmental attitude affects on apathy more than others and the efficiency has the least impact. Among the demographic variables (gender, marital, income, age, education), only the relationships between education and environmental apathy are significant and individuals with under diploma educated are more apathetic. Path analysis showed that 26 percent of apathy is explained by the variables.
خلاصه ماشینی:
نتایج تحقیق نشان داد که بیتفاوتی زیستمحیطی تحتتأثیر متغیرهای نگرش زیستمحیطی، احساس مسئولیت، دانش زیستمحیطی، و اثربخشی است و با افزایش این متغیرها بیتفاوتی زیستمحیطی کاهش مییابد.
این مسئله دربارة شهروندی زیستمحیطی (environmental citizenship) است که بهنوعی مرتبط با تعهدات جدید افراد درقبال طبیعت و بهطور کلی محیط زیست است (ساتن، 1392: 96).
بیتفاوتی زیستمحیطی (environmental apathy) عبارت است از بیعلاقگی به مسائل محیط زیست و باور به اینکه دربارة مشکلات این حوزه اغراق شده است (تامپسون و بارتون، 1994: 157).
مطالعات انجامگرفته در حوزة محیط زیست عمدتا مربوط به مباحث نگرش زیستمحیطی، دانش و آگاهی زیستمحیطی، و رفتار زیستمحیطی است (صالحیعمران و آقامحمدی، 1387؛ میردامادی و جوکار، 1389؛ کریمی، 1389؛ فیروزجائیان و غلامرضازاده، 1394).
درواقع، براساس نتایج هرچه نگرش زیستمحیطی شهروندان مثبتتر و دانش زیستمحیطی آنان بیشتر باشد، بیتفاوتی کمتری درقبال محیط زیست از خود نشان میدهند.
براساس این مدل، بیشترین تأثیر متغیرهای مستقل در بیتفاوتی زیستمحیطی مربوط به متغیر مستقل نگرش زیستمحیطی (33/0- =Beta) است و بعداز آن متغیر احساس مسئولیت (27/0- =Beta) قرار دارد.
ضمن اینکه یافتههای پژوهش نشان میدهند که تفاوت معناداری بین زنان و مردان در بیتفاوتی زیستمحیطی وجود ندارد که این نتیجه خلاف یافتههای مطالعات کارپیاک و باریل (2008)، کالوباکویب (2016)، قاضیزاده و کیانپور (1393)، و نوابخش و میرزاپوری (1394) است.
نتایج تحقیق تأییدکنندة این فرضیه است که نگرش مثبت زیستمحیطی به کاهش بیتفاوتی زیستمحیطی افراد منجر میشود که با مطالعات لیونس و بریکول (1994)، کالوباکویب (2016)، و فیروزجائیان و غلامرضازاده (1394) مطابقت دارد.