چکیده:
تهیة نقشة کاربری اراضی با بهرهگیری از دادههای دورسنجی، یکی از جدیدترین و پرکاربردترین روشهای تهیة نقشة کاربری اراضی و مقایسة کاربریهای موجود است. هدف از این پژوهش، ارزیابی روند تغییرات اراضی شهری شهرکرد با بررسی تصاویر ماهوارهای لندست 7 ETM+ و 8 OIL/TIRSS در سالهای 1382 و 1395 است. برای این منظور، پس از جداسازی محدودة شهر شهرکرد و تهیة نمونههای تعلیمی، نقشة کاربری اراضی با روش طبقهبندی نظارتشده حداکثر احتمال، ترسیم و با بهرهگیری از نمونههای تعلیمی، صحت نقشة استخراجی با ماتریس خطا بررسی شد. درنهایت مساحت اراضی در سال 1382 و 1395 مقایسه شد. در ادامه، نقشة انطباق دو تصویر طبقهبندیشده از تفاضل دو تصویر به دست آمد و با ماتریس انطباق تصاویر، میزان تغییرات سالهای ارزیابیشده مشخص شد. ضریب کاپا برای کاربری اراضی در سال 1382 معادل 82/0 و در سال 1395 برابر 93/0 محاسبه شد. تغییرات نشان میدهد میزان اراضی شهری در سال 1382، به 1632 هکتار و در سال 1395 به 2220 هکتار توسعه یافته است. میزان اراضی فضای سبز در سال 1382، به 577 هکتار و در سال 1395 به 664 هکتار افزایش یافته است. نتایج حاکی است میزان اراضی شهری در سال 1395، 13 درصد نسبت به 1382 افزایش یافته است؛ در حالی که فضای سبز شهری 11.6 درصد افزایش یافته است. میزان تغییرات اراضی برای 10 سال آینده (1405) با مدل کا- مارکوف پیشبینی شد که نتایج نشان از رشد اراضی شهری (برابر با 01/6 درصد) دارد؛ بنابراین توسعة فضای سبز براساس توسعة این شهر از الزامات برنامهریزی شهری است.
خلاصه ماشینی:
"(Kuldeep and Kamlesh, 2011: 40 در پژوهشی دیگر در کشور بنگلادش در سال 2016، روند تغییرات کاربری اراضی در منطقة شهری چیتاگونگ طی سالهای 1989 تا 2011 با دادههای لندست TM بررسی شد؛ پس از پردازش و تصحیح تصاویر و طبقهبندی آنها با کمک سنجش از دور و مقایسة نقشهها و پژوهشهای قدیمی دردسترس، نتایج بهدستآمده نشان داد 27 درصد از مساحت منطقة مدنظر دستخوش تغییر شده است و پژوهشگران بهرهگیری از فناوری GIS و سنجش از دور را برای برنامهریزی بهتر و مدیریت پایدارتر در بهرهمندی از مناطق شهری توصیه کردند (Iqbal et al, 2016: 8).
جدول- 1: تصاویر ماهوارههای لندست 7 و 8 در سالهای 2003 و 2016 ردیف به تصویر صفحه مراجعه شود دادههای میدانی در این پژوهش برای طبقهبندی تصاویر، کلاسهای کاربری اراضی شهر شهرکرد در 3 گروه با عنوان کلاس اراضی شهری (دستساخت بشر)، فضای سبز و اراضی لخت (عمدتا مرتع) تعیین و سپس نمونههای تعلیمی از سطح منطقه با بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای گوگلارث و بازدید میدانی گردآوری شد.
این منطقه که خارج از محدودة شهری و در قسمت شمال شرقی شهر شهرکرد ساخته شده، عمدتا در سالهای اخیر توسعه یافته است؛ لیکن در همین منطقه، توسعة فضای سبز بهدرستی و براساس بخش مرکزی شهر صورت نگرفته است (مقایسة شکل 2 و 3 و 5)؛ همچنین در انطباق تصاویر (شکل 5)، 86/112 هکتار از اراضی فضای سبز به اراضی شهری تبدیل شده و با توجه به اینکه این تغییرات بیشتر در هستة مرکزی شهر و در بافت فرسودة شهری صورت گرفته است، میتوان این تغییرات را به دلیل تبدیل بافت فرسودة شهری که قاعدتا به صورت سنتی حیاطهای بزرگ و پوشیده از فضای سبز داشته است، به اراضی مسکونی جدید دانست؛ به دلیل قیمت زیاد مسکن در این شهر چنین تبدیلی نیز دور از انتظار نیست."