چکیده:
ابن اثیر یکی از بزرگترین مورخان اسلامی است که آثاری معتبر و قابل استناد را برای دنیای اسلام رقم زده است. مهمترین اثر این مورخ بزرگ کتاب جامع، الکامل¬فی¬التاریخ است که همواره یکی از اسناد دسته اول تاریخنگاری شیعه و سنی بوده¬ است. دستیابی به حقیقت، توجه به همه شواهد و دلائل، عرضه داده¬های تاریخی بر قرآن و سنت معتبر، بررسی سند روایات، چیدمان روایات معتبر از میان سلسله گزارش¬ها یکی از شیوه¬های ممتاز تاریخنگاری ابن اثیر است که اثر وی را از دیگر آثار مورخان و نویسندگان مسلمان متمایز می¬کند. الکامل، تاریخ آفرینش را از آغاز تا سال ۶۲۸قمری در بردارد. این کتاب را باید تنها کتابی دانست که به همه دولت های اسلامی در تمامی سرزمین ها پرداخته است. این نوشتار بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی شرح حال نویسنده، شرایط سیاسی حاکم بر روزگار وی و روش و ویژگی های تاریخنگاری ابن اثیر را با تکیه بر مهمترین اثر وی کتاب الکامل فی التاریخ مورد تبیین و بازشناسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"توجه نویسنده به سرزمینهای جغرافیایی حوزه مسلمانان به طور جامع، ذکر بحرانهای سیاسی جهان اسلام معاصر مولف، توجه به تاریخ زندگانی پیامبران بویژه پیامبر اسلام، حوادث دوران پادشاهان ایران، شرح استیلای مغولان، سامانیان، خوارزمشاهیان و چغانیان، ضبط برخی اسامی اشخاص و امکنه، ذکر رخدادهای بلند و کوتاه و تاریخ مرگ علما و شیوههای ویژه گزینش رویدادهای تاریخی از ویژگیهای این کتاب است که در این نوشتار به آن پرداخته میشود.
آثار دیگر ابن اثیر می توان به اللباب فی تهذیب الانساب، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، التاریخالباهرفیالدولة الاتابکیه، النهایه فیغریبالحدیث والاثر، الانصاف فیالجمع بین الکشف والکشاف، جامع الاصول السته فی احادیث الرسول، المختار فی مناقب الاخیار، تجرید اسماءالصحابه، مثال الطالب فی شرح طوال الغرائب، کتاب تفسیرقرآن که در چهارده جلد بوده است (ناصری طاهری، 1372: ۲۳) از کتب مذکور ابناثیر در مییابیم که او به رشته های مختلف تاریخ نگاری مانند تاریخ عمومی "الکامل"، شرح حال نویسی مثل"اسدالغابه"، نسب نگاری مثل" اللباب"و تاریخ اختصاصی مثل"الباهر"توجه داشته و این خود یکی از محسنات این مورخ مسلمان است(ورهرام، 1371: ۵۵).
علت تالیف ابن اثیر در مقدمه الکامل میگوید: مورخ شرقی به اخبار مغرب بی توجهی کرده و مورخ مغربی به حوادث مشرق، بنابراین خواننده و پژوهشگر اگر بخواهد تاریخی را مطالعه کند، کتب متعددی را باید طلب کند و من چون این گونه ندیدم، درصدد تالیف تاریخ جامع شرق و غرب از اول زمان تا روزگار خود برآمدم و یقینا با این انگیزه بود که عنوان الکامل فی التاریخ را برای کتاب خود برگزید(الکامل فی التاریخ:ص۱۷)."