چکیده:
هدف: هدف پژوهش حاضر، تبیین ماهیت، ابعاد و مولفه های علم تربیت دینی است تا بتواند سهمی در افزایش دانشهای بنیادین در این حوزه معرفتی داشته باشد.
روش: این پژوهش از نوع بنیادی- کاربردی و روش مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع (اسنادی) است.
یافته ها: در این پژوهش مراد از علم تربیت دینی؛ علم تجربی یا انسانی است که از جهت گیری الهی برخوردار باشد و در راستای اهداف و انگیزه های دینی قرار گیرد. با این تعریف از تربیت دینی، لازم است که در راس تمامی مسائلی که پیش روی نظام تعلیم و تربیت قرار گرفته است بر هماهنگی تربیت با فطرت انسان، تقدم تزکیه بر تعلیم، کرامت انسانی، معرفت و بصیرت، عقلانیت و پیوند علم و عمل تاکید شود.
نتیجه گیری: تکیه انحصاری بر عقل و پیشرفتهای علمی، راهگشا نیست. علم، نیاز به هدف متعالی دارد. به همین جهت، حضور دین به خوبی احساس می شود. در این راستا، علم تربیت دینی به واسطه اندیشه توحیدی به انسان، برای موجودات ماهیت از اویی و به سوی اویی قائل است و با توجه به تعریف از انسان و تبیین خاص از نیازهای او، در راستای کمال انسان و قرب الهی است. پس جای تردید نیست که عالم تربیتی اگر منابع نقلی دین را در کنار کاوشهای تجربی، دستمایه پژوهش علمی و نظریه پردازی قرار دهد، به نتایجی می رسد که با رهاورد عالم غیر ملتفت به منابع دینی، متفاوت خواهد بود.
Objectives: The present article aims at studying the essence، aspects and components of religious training science in order to develop the basic sciences of this epistemological field.
Method: The method of the article is fundamental –applied and analytic-descriptive approach (analysis of documents).
Results: The results of the research indicate that: training has to be matched with natural spirit، the priority of purification to education،human nobility، importance of wisdom ،cognition ، spiritual perception ،rationality and the unity of science and practice.
Conclusion: The author of the article concludes that exclusive and mere attention to scientific developments may lead astray; there is a need for a supreme goal based on religion. If scholars in the field of education، consider both religious recourses and experimental researches in their scientific process، they will reach to the fruitful conclusions which distinguish them from none aware scholars.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، علم تربیت دینی به واسطۀ اندیشه توحیدی به انسان، برای موجودات ماهیت از اویی و به سوی اویی قائل است و با توجه به تعریف از انسان و تبیین خاص از نیازهای او، در راستای کمال انسان و قرب الهی است.
بنابر این، هدف پژوهش حاضر، تبیین ماهیت، ابعاد و مؤلفههای علم تربیت دینی است تا بتواند سهمی در افزایش دانشهای بنیادین در این حوزۀ معرفتی داشته باشد.
یافتههای این علم در عمل برای تربیت انسان به کار گرفته میشود و اساسا سودمندی علم تعلیم و تربیت، به کاربردی بودن آن است.
(جعفری، 1386: 126) در این نگاه و اکثر دیدگاههای متفکران اسلامی، با نظر به سه رکن مهم دین؛ یعنی باورها و اعتقادات، اخلاقیات و احکام، قلمرو دین اسلام را نیز در هر سه رکن مذکور میدانند و تأکید دارند که اسلام، دینی است که هم حوزۀ فردی و هم حوزۀ اجتماعی در قلمرو آن است؛ زیرا برای پاسخگویی به نیازهای اساسی انسان و تأمین سعادت حقیقی او، دخالت در هر دو حوزۀ فردی و اجتماعی ضرورت اساسی دارد.
(قربانی، 1389) و) ماهیت علم تربیت دینی اساسا حفظ دین به عنوان زیربنای اعتقادی جامعه و تداوم فرهنگ دینی، مستلزم توجه به کیفیت تعلیم و تربیت است؛ چرا که تربیت واقعی و همهجانبۀ انسان وقتی حاصل میشود که آدمی مطابق دستورهای دینی در زندگی رفتار کند(کشاورز، 1387: 96).
حضرت امام(ره) معتقدند: آنچه نظام آموزش و پرورش اسلامی را از همۀ نظامهای تربیتی دیگر برتر میسازد، اصل مهم و اساسی در تربیت اسلامی، تزکیه است؛ همان اصل مهمی که در نظامهای غیر دینی مورد غفلت قرار گرفته است.