چکیده:
هدف: آموزش عالی در دو دهه گذشته، به عنوان نقطه کانونی تضمین کننده پیشرفت جامعه در سایر زمینه ها، مورد توجه واقع شده است. تحولات جدید به خصوص ظهور اقتصاد دانش بنیان، موجب شده تا ارتقای کیفیت، در اولویت سیاستگذاری آموزش عالی قرار گیرد. در این راستا، ابزارهای سیاستگذاری کیفیت برای حفظ و ارتقای کیفیت نظام آموزش عالی ارائه شده است. این مقاله به بررسی ابزارهای سیاستگذاری کیفیت آموزش عالی در جهان و ایران می پردازد. از جنبه سیاستگذاری عمومی در جهان و طبق نظریه سرمایه انسانی، کیفیت آموزش عالی معادل با سطح دانش و مهارت کسب شده به وسیله دانشجویان است.
روش: روش تحقیق، تحلیل محتوا است که با استفاده از آن، ابزارهای سیاستگذاری کیفیت آموزشی در ایران با تحلیل محتوای بیانات مقام معظم رهبری، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی، مجمع تشخیص مصلحت نظام و نقشه جامع علمی کشور تحلیل شده است.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهدکه در نظام سیاستگذاری آموزش عالی ایران، موضوعات مرتبط با کیفیت مورد بررسی و تاکید واقع شده است، اما ابزار نظارت دولت در قالب قوانین و مقررات به عنوان ابزار سیاستگذاری کیفیت مورد استفاده قرار می گیرد.
نتیجه گیری: مقدمه سیاستگذاری کیفیت آموزش عالی، تبیین ماموریت دانشگاه به شیوه ای روشن، بدون ابهام و قابل درک است. سیاستگذاری کیفیت در ایران باید متناسب با ماموریت دانشگاه و ابزار سیاستگذاری متناسب با میزان نقش دولت در سیاستگذاری باشد. تا زمانی که تعریف مشخص و مدونی از دانشگاه شامل ارزشها، ماهیت و شاخصهای تحقق ماموریت ارائه نشود، استفاده از ابزارهای سیاستگذاری کیفیت چندان مفید نخواهد بود.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، ابزارهای سیاستگذاری کیفیت برای حفظ و ارتقای کیفیت نظام آموزش عالی ارائه شده است.
از جنبۀ سیاستگذاری عمومی در جهان و طبق نظریۀ سرمایۀ انسانی، کیفیت آموزش عالی معادل با سطح دانش و مهارت کسب شده به وسیلۀ دانشجویان است.
(معدندار آرانی و سرکار آرانی، 1388: 64) Lewis Todaro Schultz Harbison Nadri & Soltani Romer Human Capability دو) ظهور اقتصاد داناییمحور دانش همواره عامل بسیار مهمی در نظریات مربوط به توسعۀ اقتصادی بوده؛ اما اقتصاد مبتنی بر دانایی، اقتصادی است مبتنی بر تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات به منظور تحقق رشد اقتصادی و افزایش بهرهوری.
دورههای مختلف تحصیلی در آموزش عالی در فرد، مهارت، دانش، بینش و توانمندیهایی را ایجاد Lin Miller & Bogatova Heyneman میکنند که در بازار برای آنها تقاضا وجود دارد.
کیفیت آموزش عالی تابع مأموریت، سیاستها و اهداف تعریف شده برای دانشگاه در هر جامعه است.
ابزارهای سیاستگذاری کیفیت آموزش عالی در اغلب کشورها برای مدیریت کیفیت، نظامهای تضمین کیفیت دانشگاهی به وجود آمده است(هیونجون، 6 2008: 874).
نظامهای تضمین کیفیت آموزش عالی در تجربههای جهانی با اینکه از برخی وجوه اشتراک کامل برخوردارند، اما از بسیاری جهات نیز تنوع و گوناگونی بسیار در آنها مشاهده Harlen Bradbard Janelle Jamison McNamara & Ohara Hyunjoon میشود(لاکمن، 1 2010: 619).
درحال حاضر نظام مناسبی برای استفاده از ابزارهای سیاستگذاری کیفیت آموزش عالی در ایران وجود ندارد.
ضروری است با توجه به ارتقای نقش سیاستگذاری دولت و توسعۀ مراکز آموزش عالی غیر دولتی، از سایر ابزارهای سیاستگذاری کیفیت نیز استفاده شود.