چکیده:
هدف: هدف اصلی این پژوهش «بررسی مقایسه ای اهداف غایی، اصول کلی، معیارهای انتخاب محتوا و روشهای تدریس در نظام تربیتی اسلام و لیبرالیسم» است.
روش: روش پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی است.
یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که هدف غایی تعلیم و تربیت در نظام تربیتی اسلام، رسیدن انسان به کمال یا قرب الهی و در لیبرالیسم، آماده کردن فرد برای موفقیت در زندگی فردی و شهروندی است. اصول کلی فلسفه تربیتی اسلام عبارتند از: برقراری رابطه مستقیم بین انسان و خدا، برقراری مساوات عمومی، مسئولیت فردی، تعقل و تفکر، هماهنگی دین و دنیا، ضرورت پیشرفت و تکامل، توجه به ابعاد وجودی انسان و آزادی. اصول کلی در لیبرالیسم عبارتند از: فردگرایی، انسان محوری، جدایی دین از سیاست، کارایی خرد انسانی، تساوی حیثیت و حرمت، پیشرفت و آزادی. معیارهای انتخاب مواد درسی در نظام تربیتی اسلام عبارتند از: راهنمایی به سوی زندگی سالم، ایجادکننده میل به کنجکاوی و لذت جویی، کمک کننده در رسیدن به اهداف غایی تربیت، تقویت کننده ایمان و تزکیه نفس، برانگیزاننده تعقل و تفکر و متناسب با نیازها و علایق یادگیرنده ها. معیارهای انتخاب مواد درسی در نظام تربیتی لیبرالیسم نیز عبارتند از: نیازها و علایق یادگیرندگان، مطابق با رشته های علمی و دانش معتبر، معناداری و سودمندی. روشهای تدریس در تعلیم و تربیت اسلامی عبارتند از: پرسش و پاسخ، مناظره یا مباحثه و درک و فهم مطالب. روشهای تدریس در تعلیم و تربیت لیبرال عبارتند از: حل مسئله، تفکر خلاق به صورت غیر مستقیم و روش گفت و شنود.
نتیجه گیری: هدف غایی در تعلیم و تربیت اسلامی، رسیدن انسان به کمال است؛ در حالی که هدف تعلیم و تربیت لیبرال، آماده کردن فرد برای موفقیت در زندگی است. در نظام تربیتی اسلام، بر لزوم رابطه مستقیم بین خدا و انسان تاکید می شود؛ در حالی که در لیبرالیسم، انسان مجزا در نظر گرفته می شود.
Objectives: The main goal of the present research is to have a comparative analysis of criteria، ultimate achievements and major principles in pedagogical planning and teaching methods in Islamic training system and liberalism.
Method: The method of the survey is analyses- descriptive.
Results: The results of the study indicate that the ultimate aim of the training in Islamic system is human perfection and propinquity to god and the ultimate aim of the training in liberalism is to prepare the man for his individual life and membership in society and citizenship .the fundamental principles in Islamic training philosophy included: direct relationship between man and god، general equality، individual responsibility، ratiocination and contemplation، accordance between religion and this world، the necessity of progress and development، inner aspects of human being ،freedom،. The fundamental principles in liberalism included: individualism، humanism، secularism، human rationality، equality of dignity (prestige) and respect (inviolability) ،development and freedom. Criteria and principles in pedagogical planning and teaching methods in Islamic training system are as follow: the content of pedagogical planning are guidance toward healthy life and creates curiosity and pleasure in students. It also trains the students to fulfill the ultimate goals of educational programs and strengthening believes and purification of the soul and encourages the students to think and pay more attention to rationality.
Conclusion: The ultimate goal of Islamic training system is leading the human being to perfection and plenitude while the aim in liberal system is successes in life. Islamic training system insists on the direct relation between god and man while liberalism considers man apart from god.
خلاصه ماشینی:
یافتهها: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که هدف غایی تعلیم و تربیت در نظام تربیتی اسلام، رسیدن انسان به کمال یا قرب الهی و در لیبرالیسم، آماده کردن فرد برای موفقیت در زندگی فردی و شهروندی است.
جان لاک به عنوان بنیانگذار لیبرالیسم، معتقد است که باید هدف تربیت، آمادهسازی فرد برای موفقیت در زندگی فردی و عضویت در جامعه یا به تعبیر امروزی شهروندی باشد؛ شهروندی که با شعور ژرف و عملی خود به مبادی آداب و انجام تکالیف اجتماعی پایبند باشد.
با توجه به حقیقت انسان در اسلام، بیگمان برنامة درسی در تعلیم و تربیت اسلامی، وسیلهای است برای رسیدن به هدف غایی و بدیهی است رسیدن به هدف در صورتی به سهولت و سرعت لازم امکانپذیر خواهد بود که وسیلة آن درست و خوب انتخاب شود.
تربیت اسلامی در انتخاب مواد و موضوعهای درسی، بیش از هر چیز به میزان تأثیر آنها در تقویت ایمان و تزکیة نفس مردم توجه کرده است؛ زیرا انسان قبل از هر چیز، انسان است و باید انسانیت خود را محفوظ نگاه دارد و کمال این انسانیت، به وجود ایمان به مبدء و معاد بستگی دارد.
تفاوتهای دو نظام تربیتی اسلام و لیبرالیسم 1) هدف غایی در تعلیم و تربیت اسلامی رسیدن انسان به کمال یا قرب ربوبی است؛ در حالی که هدف غایی در تعلیم و تربیت لیبرال، آماده کردن فرد برای موفقیت در زندگی فردی و عضویت در جامعه یا به تعبیر امروزی؛ شهروندی است.