چکیده:
همگانی بودن و شرکت تمامی قشرهای جامعه یکی از ویژگی های انقلاب اسلامی ایران است که غالب محققان و پژوهشگران این حوزه بر آن اتفاق نظر دارند. نقش دانشگاه و دانشجویان در تحولات سیاسی یکی از مباحث مهم تاریخ معاصر است. دانشجویان یکی از گروه ها و طبقات جامعه بودند که در راستای نهضت امام خمینی (ره) به تکاپوی گسترده افتادند. فعالیت های این قشر از جامعه در غالب جنبش های دانشجویی هدایت و ساماندهی می شد که شامل جریان های مذهبی و غیرمذهبی می شد. دانشجویان این دانشگاه همانند دیگر دانشگاه های کشور، در برخی از موارد اعتراضات سیاسی خود را در قالب و پوشش مسائل و مشکلات صنفی بیان می کردند. جریان های مذهبی از کانال انجمن های اسلامی دانشجویان فعالیت های خود را علیه جریان های غیرمذهبی آغاز کردند و با شروع نهضت امام خمینی(ره) فعالیت های خود را شدت بخشیدند و در سال های منتهی به انقلاب اسلامی تحرک برجسته ای در مقابله با رژیم پهلوی از خود نشان دادند. با این توصیفات این مقاله درصدد است به اقدامات و فعالیت های دانشجویان دانشگاه تبریز از دهه 1330 تا پیروزی انقلاب اسلامی بپردازد.
خلاصه ماشینی:
١ گرديده بود و مورد بازجويي دوره سوم ؛ پس از وقوع کودتاي ٢٨مرداد و شکست يا آزارهاي جسماني و رواني «نهضت ملي کردن نفت » و آشکار شدن وادادگي و قرار مي گرفتند سازشکاري و در موارد بسياري حتي خيانت پيشگي رهبران ناسيونال - ليبراليست «جبهه ملي » و مارکسيست هاي دست نشانده «حزب توده » و نيز در پيشگيري رويکرد خشن سرکوب گرانه و خونين رژيم پهلوي دوم عليه مردم ، جنبش دانشجويي تا حدودي دچار رکود و سکون گرديد؛ هر چند که وقايعي چون تظاهرات خونين ضد امريکايي در ١٦آذر ١٣٣٢ چون جرقه هايي درخشان اما گذرا در آسمان حيات اين دوره جنبش خودنمايي کرد.
پس از عيان شدن خيانت پيشگي و سازشکاري ملي گراها و سرگرم شدن اغلب رهبران آنان به زد و بندهاي مالي با سرمايه داران خصوصي و يا دولتي درباري (و سرمايه اندوزي و پورسانت گيري و اجراي اصلاحات ارضي و «انقلاب سفيد» ويرانگر شاه )، به دستور کندي رئيس جمهور وقت امريکا و با طراحي کارشناسان «سيا» و «والت روستو» (که ظرف کمتر از يک دهه اقتصاد کشاورزي ايران را به ورطه انحطاط کامل سوق داد) و با آغاز حرکت روحانيت مبارز شيعه به رهبري امام خميني (ره ) و با همراهي توده هاي مردم و وقوع سرکوب خونين ١٥خرداد ١٣٤٢، جنبش دانشجويي ايران ميل بيشتري به سمت مبارزه راديکال و صريح ضد سلطنتي و امريکايي پيدا کرد؛ به گونه اي که در مقطع زماني ١٣٤٣ تا اواسط دهه ١٣٥٠، جنبش دانشجويي اصلي ترين پايگاه جذب نيرو و سربازگيري براي جنبش اعتراضات مسلحانه مارکسيستي و مذهبي هاي داراي انحرافات التقاطي [مجاهدين خلق ] گرديد.