چکیده:
آیین ازدواج در استان هرمزگان خلاف مشابهتهایی که با مراسم عروسی دیگر اقوام ایران دارد به لحاظ مراسم جشن و چگونگی انجام آن تفاوتهایی دارد. یکی از این تفاوتها خوانش مرتب باسنک (واسنک) در مراحل مختلف ازدواج توسط زنان و در بعضی از موارد توسط مردان است که البته بسامد خوانش زنان بسیار بالاتر از خوانش مردان است. این مقاله به شیوه تحلیل محتوا و با ابزار مشاهدات عینی و مصاحبه به بررسی باسنکها و نقش خواهر داماد در هرمزگان میپردازد. باسنکهای هرمزگان بیشتر جنبه مذهبی دارد و توسط اطرافیان عروس و داماد خوانده میشود. دو نفر از خوانندگان باسنکها خواهر و مادر دامادند. نتایج حاصل این پژوهش نشان میدهد خواهر داماد حضور پررنگتری در باسنک (واسنک)ها دارد؛ اما مادر داماد نیز هرگاه مهمانان با کمی و کسری در مراسم ازدواج بهخصوص در مراحل پذیرایی مواجه شوند در باسنکها حضور دارد که به صورت اعتراض و طنز مخاطب قرار میگیرد. این مقاله به بررسی هفتاد باسنک در هرمزگان میپردازد که در 16 مورد خواهر داماد نقش مستقیم دارد. اشعار باسنک در هرمزگان بیشتر در وزنهای فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن و مستفعلن فعولن و یا مفاعلین مفاعیلن فعولن و چند وزن دیگر سروده شده است، البته به دلیل شفاهی و عامیانه بودن اشعار مشکل وزن و قافیه در تعدادی از آنها دیده میشود.
Contrary to its similarities with other Iranian ethnicities’ marriage ceremonies، the marriage ceremony in Hormozgan province has differences with them in respect of ceremonies and their procedures. One of these differences is reading Basenaks in various steps of marriage by men and women. Of course women’s frequencies are much higher than men’s counterparts. The present article has been devoted to content analysis and has been done through objective observations and interviews done for investigation of Basenaks and the role of sister– in – Law in marriage ceremony’s Basenaks of Hormozgan and it has been cleared that Hormozgan Basenaks belong mostly to religious types and are read by groom & bride’s relatives. Among audiences of Basenaks are sister and mother of the sister – in – Law. The results of this study show that the role of sister– in – law in Marriage Ceremony’s Basenaks is more prominent. However، the mother attends Basenaks when there appears shortages in the ceremony in a humorous way. The present article studies the role of sister– in – law in Marriage Ceremony’s Basenaks. It is worth mentioning that because of oral and popular characters of Basenaks، there is always the problem of rhyme and meter in Basenaks.
خلاصه ماشینی:
اما در ميناب و بندرعباس به اين زنان «خوندغ » (ndeγxo) «خواندن » فارسي ميانه : ndanxva «خواندن » ايراني باسـتان : *nthva- «خوانـدن » از ريشـۀ hvan- «بانگ کردن ، آواز سر دادن » xonden «خواندن » xondeγ «افرادي که براي دعوت بـراي حضور در عروسي انتخاب ميشدند»، wang «بانـگ کـردن »، خميـريxeylon, xondeγ «زناني که به عنوان قاصد دعوت از طرف عروس يا داماد به خانه هـا مـي رفتنـد»، xonda «دختر که براي پسر نامزد شود» (قتالي ، ١٣٨٨: ١٧٩) ميگويند.
در حين حنا بستن زنان حاضـر در مجلـس شـعري را در مـدح ائمـه ميخوانند که باسنک آن در هرمزگان معروف است و به اين گونه خوانده مـيشـود کـه خانم هايي که در يک طـرف دامـاد قـرار دارنـد يـک مصـراع از بيـت را مـيخواننـد و خانم هاي که در طرف ديگر داماد يا عروس قرار دارند مصراع دوم را ترنم ميکنند و يـا 206 به قولي جواب ميدهند: امـــام اولـــي آمـــد بـــه ميـــدان ملائک بـر سـرش مـيخوانـده قـرآن علــي صــل علــي ديــن محمــد هــزار صــلوات بــه ديــدار محمــد کــه تــا ديــن محمــد برقــرارن علــــي در خــــدمت پروردگــــارن امـــام دومـــي آمـــد بـــه ميـــدان ملائک بـر سـرش مـيخوانـده قـرآن علــي صــل علــي ديــن محمــد کشــم صــلوات بــه ديــدار محمــد کــه تــا ديــن محمــد برقــرارن علــــي در خــــدمت پروردگــــارن امـــام ســـومي آمـــد بـــه ميـــدان ملائک بر سرش ميخوانده قرآن ...
يکي از نقش هاي خواهر داماد نيز که در اين باسنک آمده اشاره به شادي او بعد از حمام دامادي برادرش است .