چکیده:
در دیدگاه آیتالله خامنهای در فرآیند پنج مرحلهای تحقق کامل اهداف انقلاب اسلامی (انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی)، دولت اسلامی سومین و مهمترین گام در این فرآیند است که از نظر ایشان تاکنون شکل نگرفته است. این مقاله با روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی و ابزار فیشبرداری، درصدد پاسخ به این سوال اصلی است که «ماهیت و ارکان دولت اسلامی از دیدگاه حضرت آیتالله خامنهای چیست؟». یافتههای تحقیق بر چند نکته تاکید دارد: 1. دولت اسلامی متشکل از مجموعه نهادها و کارگزاران و نه صرفا قوه مجریه است و آنچه عملاً دولت را متصِّف به اسلامی بودن یا نبودن آن مینماید «عملکرد و جهتگیری اسلامی» میباشد. 2. سازه فکری در روند تحقق دولت اسلامی، شریعت مقدس اسلام است که مفسِّر وظایف، ارزشها، جهتگیریها و اهداف حاکم بر دولت اسلامی میباشد. حکمرانی موفق رسول اکرم (ص) و امام علی (ع) در دولت نبوی و علوی، الگوی آرمانی تحقق دولت اسلامی در بافت نظام جمهوری اسلامی است.3. مردم، کارگزاران و نهادها از ارکان اصلی دولت اسلامی هستند که بدون همراهی آنها عملاً امکان تحقق دولت اسلامی وجود ندارد. مردم در نظام اسلامی نقش تعیینکننده داشته و رای و انتخاب آنها به مثابه امانت الهی است و صیانت از آن، واجب شرعی است. سلامت اعتقادی، اخلاقی و رفتار اسلامی کارگزارن و نهادها، سنجه و تراز دولت اسلامی خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
پس از رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی، در زمان رهبری حضرت آیت الله خامنهای نیز این امر خطیر مورد تأکید جدی ایشان بوده است تا آنجا که که تشکیل دولت اسلامی به عنوان یک گام مهم در سیر تحقق تمدن اسلامی از سوی آیت الله خامنهای بیان شده است.
(بیانات 24/7/1390) آیت الله خامنهای با تبیین فرآیند پنج گانه انقلاب اسلامی (انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی، امت اسلامی) بر این نکته تاکید دارند که با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و تشکیل نظام جمهوری اسلامی و تثبیت قانون اساسی در سالهای ابتدایی، مراحل اول و دوم گامهای پنجگانه محقق شده است اما به رغم تلاشهای صورت گرفته، دولت اسلامی در معنای حقیقی محقق نشده و تاکید دارند که باید دولت اسلامی به عنوان گام سوم از روند تحقق تمدن اسلامی هرچه زودتر محقق شود.
«امامت» به مثابه نظریه دولت در عصر حضور معصومین (ع): شیعیان امامت را از ارکان اعتقادی اسلام میدانند و عقیده دارند که خداوند امامان معصوم (ع) را برای اداره نظام سیاسی و هدایت جامعه اسلامی بعد از پیامبر (ص) برگزیده است (فیرحی،41:1395-42).
پیوند دین و سیاست: در دیدگاه مقام معظم رهبری، اسلام یک دین سیاسی است و دولت نمیتواند نسبت به آموزههای اسلامی، انفعالی رفتار کند بلکه در واقع، دولت باید مجری احکام و آموزههای اسلامی باشد: «آن عاملی که در اسلام ضامن اجرای احکام است، حکومت اسلامی و حاکمیت احکام قرآن است» (بیانات16/01/1378).