چکیده:
زمینه و هدف: مسئله سوءمصرف موادمخدر اکنون در دنیا به معضلی بزرگ تبدیل شده و برای ایران، چالشی جدی محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی متغیرهای موثر بر اعتیاد در پژوهش های یک دوره 5 ساله و اندازه گیری اثر آن ها است.
روش شناسی: روش اجرای این پژوهش، فراتحلیل است. جامعه آماری شامل پژوهش های انجام شده داخلی طی سالهای 1385 تا 1389 در حوزه پیشگیری از سوءمصرف مواد است که از بین آن ها 19 کار پژوهشی بررسی شدند. داده های تدوین شده توسط محقق با استفاده از نرمافزار CMA تحلیل و اندازه اثر متغیرهای شناسایی شده در پژوهش ها محاسبه شد.
نتایج و یافته ها: نتایج نشان داد که در میان متغیرهای انتظامی، موثرترین متغیر بر اعتیاد، «در دسترس بودن مواد» با اندازه اثر معناداری به بزرگی 81/0 و کم اثرترین متغیر «نگرش به موادمخدر» با اندازه اثری غیرمعنادار به بزرگی 004/0 است. متغیرهای «محل سکونت» و «دوستان معتاد» نیز در مرتبه بعد قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
جامعه آماری شامل پژوهش هـای انجـام شده داخلی طی سال های ١٣٨٥ تا ١٣٨٩ در حوزه پیشگیری از سوءمصرف مواد اسـت کـه از بـین آن ها ١٩ کار پژوهشی بررسی شدند.
این پژوهش قصد دارد با بررسی پژوهش های انجـام شـده درباره سوء مصرف مواد مخدر به این پرسش ها پاسخ دهد: - در پژوهش های انجام شده چه متغیرهایی بیشتر مورد نظر محققان در حوزه سوءمصـرف قـرار داشتند؟ - از میان عوامل شناسایی شده ، کدام یک بیشترین تأثیر را بر سوءمصرف داشته اند؟ چارچوب های مفهومی پیشگیری: در ادامه چارچوب های مفهومی متمرکز بر پیشـگیری معرفـی میشوند.
روش روش اجرای این پژوهش ، فراتحلیل است و محقق با بررسی پژوهش های انجام شده در حوزه سوء مصرف مواد مخدر، به استخراج نتایج جدید و منسجم میپردازد (دلاور، ١٣٧٦).
یافته ها در این پژوهش ، پس از بررسی پژوهش ها، تعداد ٢١ متغیر به عنوان متغیرهای انتظـامی و ٢٦ متغیـر به عنوان متغیرهای روانی اجتماعی شناسایی شده اند که در ادامه میزان اهمیت هر یـک از آنهـا در پیشگیری از سوءمصرف موادمخدر تعیین میشود.
یافته های تبیینی: در این بخش به بررسی تأثیر هریک از متغیرهای شناسـایی شـده بـر اعتیـاد، بـا توجه به اندازه اثرهای محاسبه شده پرداخته میشـود.
جدول ٣: اندازه اثر و معناداری متغیرهای مؤثر بر اعتیاد به موادمخدر بعد از تلفیق زیرمتغیرها (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج نشان میدهد که در مجموع مؤثرترین متغیر بر اعتیاد، «در دسترس بودن مواد» بـا انـدازه اثـر معناداری به بزرگی ٠/٨١ است .