چکیده:
بحران سوریه از وجوه مختلفی قابل مطالعه و بررسی است. البته بدیهی است که از دریچه حقوق بینالملل، آنچه در این بحران، بسیار مشهود و بارز به نظر میرسد، نقض گسترده و همهجانبه حقوق بشردوستانه و ایراد آسیب و صدمات سنگین به غیرنظامیان و مردم عادی است که جان و مال و خانه و کاشانه خود را به دلیل جنگی خانمانسوز از دست دادند و آنها که خوشاقبالتر بودند، به جستجوی رهایی از ترس و جنگ، آوارة سایر کشورهای نزدیک و دور شدند. از سوی دیگر، جنگ سوریه، میراث فرهنگی غنی این کشور را که روزی میراثی جهانی محسوب میشد، به تلّی از خاک تبدیل کرده تا یادآور گوشهای از جنایاتی باشد که در این جنگ بر مردم سوریه روا داشته شد. در میان بازیگران مختلفی که در این مخاصمه گسترده دخیل هستند، گروه افراطی داعش است که در کارنامه جنایات متعدد خود، تخریب و غارت آثار و میراث فرهنگی سوریه را نیز درج کرده است؛ میراثی که بیتردید، بهعنوان میراث بشری مورد حمایت حقوق بینالملل بوده و نابودی و چپاول آن از ابعاد مختلف بهمثابه جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت است. در این مقاله، با اشاره به فجایع رخداده برای میراث فرهنگی سوریه، راهکارهای حقوق بینالملل در برخورد با این مصائب، جستجو شده است.
The article provides an overview of ISIS attacks against the cultural heritage of Syria and classifies these attacks as war crimes and crimes against humanity. The cultural property as defined in this article are protected under many international law instruments such as the Hague Convention of 1954 and its 1999 Additional Protocol but the question to be answered is the applicability of the international treaties to non-state actors involved in contemporary armed conflicts such as ISIS.
To answer this question، the authors have studied a wide range of international documents such as the Resolutions of the UNSC and Awards rendered by international criminal tribunals and finally have reached a positive answer to the above-mentioned question. The article also contains some practical alternatives to deal with violations of IHL committed by non-state armed groups.
خلاصه ماشینی:
در میان بازیگران مختلفی که در این مخاصمه گسترده دخیل هستند، گروه افراطی داعش است که در کارنامه جنایات متعدد خود، تخریب و غارت آثار و میراث فرهنگی سوریه را نیز درج کرده است؛ میراثی که بیتردید، بهعنوان میراث بشری مورد حمایت حقوق بینالملل بوده و نابودی و چپاول آن از ابعاد مختلف بهمثابه جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت است.
همچنین، در قطعنامه دیگر شورای امنیت، داعش «با توجه به ایدئولوژی افراطی خشونتآمیز، فعالیتهای تروریستی و حملات گسترده و پیوستة خود علیه غیرنظامیان، که نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه بینالمللی است، و عمدتا بنا به دلایل قومی ـ نژادی و مذهبی و با هدف تخریب و قاچاق میراث فرهنگی سوریه و عراق بوده، یک خطر بیسابقه و جهانی برای صلح و امنیت بینالمللی» دانسته شده و «تجاوز به حقوق بشر و نقض حقوق بشردوستانه بهصورت فاحش، پیوسته و گسترده، ازجمله اقدامات وحشیانه مربوط به تخریب و چپاول میراث فرهنگی» با شدیدترین لحن محکوم شده است.
بنا بر آنچه گفته شد، تردیدی باقی نمیماند که تخریب میراث فرهنگی سوریه، توسط گروه افراطی داعش، نقض مقررات قراردادی و عرفی مربوط به حمایت از اموال فرهنگی است و بر اساس عناصر قانونی پیشگفته، بخصوص ماده 8 اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی، جنایت جنگی محسوب میشود.
Syrian Arab Republic-Ministry of Culture, Directorate-general of Antiquities & Museums; Ancient City of Aleppo: New Photos of Damages for Some Historic Buildings - Second Set, 12/05/2015.
Syrian Arab Republic-Ministry of Culture, Directorate-General of Antiquities & Museums; Damage at the Roman Theatre in Bosra Ancient city, 23/12/2015.