چکیده:
ادبیّات تطبیقی یکی از رویکردهای نو در ادبیّات معاصر جهان است و بیتردید نقش سازنده و مؤثّری در غنیسازی ادبیّات هر ملّتی ایفا میکند و زمینههای شناخت و بهرهمندی وسیع از انواع ادبی ملل مختلف را ایجاد میکند. یکی از انواع ادبی که بسامدهای گوناگون آن در آثار بیشتر شاعران پارسیگو و عربیسرا واقع شده و آثار قابل ملاحظه و خواندنی در این نوع به وجود آورده، «هجویهسرایی» است. مقایسۀ سبکی این نوع ادبی در اشعار شاعران زبان فارسی و زبان عربی زمینهساز تبیین اشتراکات و افتراقات بین آنها میشود. پژوهش حاضر در حوزۀ ادبیّات تطبیقی بر اساس مکتب ادبیّات تطبیقی آمریکایی و با هدف بررسی مهمترین وجوه اشتراک و افتراق سبکی هجویات حطیئه و خاقانی صورت گرفتهاست. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر دیوان هر دو شاعر است. انتظار میرود، نتایج این پژوهش شناخت هر چه بهتر و دقیقتری از هجویات حطیئه و خاقانی را ارائه دهد و زمینۀ مطالعه و فهم بهتر این نوع از اشعار را در حوزۀ ادبیّات تطبیقی فراهم سازد.
خلاصه ماشینی:
مقایسۀ سبکی هجویات حطیئه و خاقانی 1 (علمی- پژوهشی) محمد غفوریفر 2 امید وحدانیفر* 3 حسن رحمانیراد حسین شمس آبادی 4 چکیده یکی از انواع ادبی که بسامدهای گوناگون آن در آثار بیشتر شاعران پارسیگو و عربیسرا واقع شده و آثار قابل ملاحظه و خواندنی در این نوع به وجود آورده ، «هجویه سرایی» است .
پژوهش حاضر در حوزة ادبیات تطبیقی، براساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی و با هدف بررسی مهم ترین وجوه اشتراک و افتراق سبکی هجویات حطیئه و خاقانی، در سه سطح زبانی ، ادبی و فکری صورت گرفته است .
نتایج این پژوهش ، بیانگر این است که در سطح زبانی، هر دو شاعر از اوزان متنوعی جهت سرودن هجو بهره جسته اند؛ اما موسیقی درونی هجویات خاقانی، به نسبت حطیئه ، از برجستگی خاصی برخوردار است .
در این پژوهش ، کوشش شده تا با بهره گیری از الگو و نظریۀ مکتب آمریکایی در حوزة ادبیات تطبیقی، به بررسی و تحلیل مقایسۀ سبک هجویات حطیئه و خاقانی پرداخته شود.
با بررسی میدانی صورت گرفته در اشعار هجوی دو شاعر، این نتیجه به دست میآید که حطیئه در اشعار هجوی خویش ، از هیچ واژة مصغری استفاده ننموده است ؛ اما در مقابل ، خاقانی از این ابزار برای تحقیر هجوشدگان خود، بهره ها برده و به کرات در هجویاتش استفاده کرده است ؛ به عنوان نمونه ، میتوان به بیت زیر اشاره نمود: رشیدکـا!
(الجمحی، ١٣٤٥: ٥٠ -٥١) ٣- نتیجه گیری پژوهش حاضر به مقایسۀ تطبیقی هجویات خاقانی و حطیئه پرداخته و آن را در سه سطح زبانی، ادبی و فکری بررسی نموده است که نتایج این بررسی به شرح زیر است : ١.