چکیده:
هجوم مدرنیسم به مرزهای اسلام، واکنشهای متعددی را در دنیای اسلام به همراه داشته است؛ طرد تمامیت غرب و بازگشت به اسلام اصیل با شعار احیای هویت اسلامی، پذیرش بلاقید فرهنگ غرب و رد ارزشهای اسلامی با محوریت انطباق با دنیای مدرن و درنهایت بازگشت به ارزشهای اسلامی در کنار پذیرش برخی از وجوه مدرنیسم که با پیگیری دو روند «هویتیابی» و «منطبقسازی» همراه بوده، سه واکنشی است که دنیای اسلام در قبال هجوم مدرنیسم از خود نشان داده است. واکنش سوم در قالب اسلام سیاسی در تونس ظهور کرده است؛ بنابراین، به هنگام مطالعه اسلام سیاسی در این کشور باید به دو مفهوم «هویتیابی» و «منطبقسازی» توجه کرد؛ اما در این میان پیگیری دو روند فوق همواره متعادل و متوازن نبوده و در مقاطع مختلف پیگیری یکی بر دیگری اولویت یافته است بهگونهای که برخی از مفهوم دگردیسی برای تحلیل تحولات جنبش اسلامی تونس بهره بردهاند. پژوهش پیش رو ضمن بررسی چگونگی ظهور و صعود جنبش اسلامی تونس، به روند دگردیسی این جنبش در قالب دو مفهوم «هویتیابی» و «منطبقسازی» خواهد پرداخت.
خلاصه ماشینی:
واکنش سوم در قالب اسلام سیاسی در تونس ظهور کرده است ؛ بنابراین ، به هنگام مطالعه اسلام سیاسی در این کشور باید به دو مفهوم «هویت یابی » و «منطبق سازی » توجه کرد؛ اما در این میان پیگیری دو روند فوق همواره متعادل و متوازن نبوده و در مقاطع مختلف پیگیری یکی بر دیگری اولویت یافته است به گونه ای که برخی از مفهوم دگردیسی برای تحلیل تحولات جنبش اسلامی تونس بهره برده اند.
(کاستلز، ١٣٨٠، ج ٢: ٣١- ٢٨) این مسئله همان گونه که سید حسین نصر (نصر، ١٣٧٣: ١٨٠- ١٧٩) و بسام طیبی (طیبی ، ١٣٨٩: ٦٢) بیان می کنند، در مورد جنبش های اسلامی معاصر به ویژه جریان اسلام سیاسی در تونس محقق شده و درواقع ، جریان اسلام سیاسی به ویژه در دوران بلوغ خود، هویت برنامه دار را مدنظر داشته و به همین دلیل در کنار توجه به ارزش های پیشین ، عناصری از هویت متخاصم (در اینجا مدرنیته ) را گزینش و استخدام کرده و هویتی نو را ساخته است .
به همین دلیل ، جنبش اسلامی تونس به طرز هوشمندانه ای ، پیش از آنکه جهت گیری سیاسی یابد، اسلام را به مثابه زبان مشترک معنوی مردم تونس مطرح ساخت تا علاوه بر ایجاد انسجام در بدنه اجتماعی ، خود را به عنوان زبان اعتراض گروه های به حاشیه رانده شده معرفی کند و از این طریق ضمن احیای ارزش های اسلامی ، حمایت اجتماعی نیز کسب کند.