چکیده:
این تحقیق با هدف شناسایی و تحلیل کارکردی اتحادیه تعاونی های مرتع داری در استان گلستان انجام گرفت. تحقیق حاضر از نوع توصیفی بود و به شیوه پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق تمام اعضای اتحادیه تعاونی های مرتع داری استان گلستان را در برگرفت (N=1043) و حجم نمونه طبق جدول بارتلت و همکاران (2001) 200نفر تعیین شد (n=200). نمونه گیری در دو مرحله به صورت تصادفی ساده و خوشه ای انجام شد. روایی پرسشنامه محقق ساخته براساس نظر کمیته تحقیق و کارشناسان اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 95/0 تا 98/0 تایید شد. نتایج تحلیل عاملی کارکردها به استخراج پنج عامل با عنوان اطلاع رسانی و آموزش های ترویجی، خدمات حمایتی تخصصی، پیشبرد همکاری و تعاملات اجتماعی، احیای مراتع و تامین نهاده ها با درصد واریانس تبیین شده (176/74) منجر شد. نتایج تحلیل عاملی عوامل تاثیرگذار بر کارکرد اتحادیه نیز به استخراج چهار عامل با عنوان برخورداری از منابع و زیرساخت ها، انسجام اجتماعی و حمایت نهادی، قابلیت مدیریتی و عضومحوری با درصد واریانس تبیین شده (241/77) انجامید. همچنین، تحلیل عاملی دستاوردها و پیامدهای مورد انتظار از کارکرد اتحادیه تعاونی های مرتعداری به استخراج دو عامل با نام بهره برداری پایدار از مراتع و توسعه سرمایه نهادی اجتماعی در بهره برداری از مراتع با درصد واریانس تبیین شده (694/76) منجر شد.
The purpose of this research was to identify and analyze the functions of rangeland cooperative’s union in Golestan province. This descriptive research was conducted through survey methodology.The target population was all members of rangeland cooperatives' union in Golestan province (N=1043). Based on the Bartllet et al. (2001)، sample size was determined (n=200).To select the sample، random cluster technique was used. The validity of the questionnaire was confirmed by natural resources and watershed management experts in Golestan province and its reliability was confirmed by Cronbach’s alpha coefficient ).95 to .98).Factorial analysis of the union’s functions extracted five factors namely as: providing information and training services، technical support، collaboration and social interactions، rangeland rehabilitation and provision of inputs that explained 74.176% of the total variance. Factorial analysis of the influencing factors on the union’s functions was led to extract four factors، including: accessibility of resources and infrastructure، social cohesion and institutional support، management capabilityandmember orientation which explained 77.241 percent of total variance. Finally، the results of factorial analysis of expected outcomes of the union’s functions revealed two factors، including sustainable utilization of therangelands and development of social and institutional capital forrangeland exploitation
خلاصه ماشینی:
شواهد حاکی از این است که علی رغم اهمیت اتحادیه در موفقیت تعاونی ها، این تشکل در انجام کارکردهای محوله به طور کامل موفق نبوده و به طور مشخص ، پژوهش و بررسی منسجمی درباره عملکرد و کارکرد اتحادیه تعاونی های مرتع داری در استان گلستان انجام نشده است ؛ در نتیجه ، آگاهی چندانی از میزان دستیابی این اتحادیه به کارکردهای مربوطه و عوامل تأثیرگذار و راهکارهای حمایتی مناسب وجود ندارد.
از این بین ، خلیقی و حسن قاسمی (١٣٨٣) در تحقیق خود دریافتند که میزان آگاهی دامداران و آموزش و ساختار اجتماعی بر افزایش شرکت بهرهبرداران در تعاونی های مرتع داری برای انجام طرحهای مربوط به مراتع مؤثر خواهد بود.
استخراج این عوامل ، که نشاندهنده وظایف و نقش های مورد انتظار از اتحادیه برای حمایت از تعاونی هاست ، با نتایج پژوهش امینی و صفری شالی (١٣٨١)؛ خلیقی و حسن قاسمی (١٣٨٣)؛ طاهرخانی و حیدری (١٣٨٣)؛ جلالی و کرمی (١٣٨٥)؛ امیرنژاد و رفیعی (١٣٨٨)؛ شهرکی و همکاران (١٣٩١)؛ زارع یکتا (١٣٨١)؛ فورتمن و کوسل (١٩٩٠ ,Kusel Furtman )؛ و لادل و همکاران (١٩٩٤ ,.
استخراج این دو عامل ، که نشاندهنده دستاورد و پیامد مورد انتظار از فعالیت تعاونی ها در قالب اتحادیه است ، با نتایج تحقیقات شهرکی و رحیمی سوره (١٣٩٢)، امیرنژاد و رفیعی (١٣٨٨)، کرمی و همکاران (١٣٩١)، بررسی کارکرد اتحادیة .....
٩١ فورتمن و همکاران (١٩٩٠)، زارع یکتا و همکاران (١٣٩٣)، درویشی نیا و صدیقی (١٣٨١)، جلالی و کرمی (١٣٨٥)، استادهاشمی و همکاران (١٣٩٢)، لطیفیان (١٣٨٦)، حیدرپور و همکاران (١٣٨٧)، و خلیقی و حسن قاسمی (١٣٨٣) همسوست .