چکیده:
در طول تاریخ ایران آثار ادبی ارزشمندی به رشتة تحریر در آمده است. شایسته است به این آثار به عنوان گنجینه ای عظیم نگریست که میتواند محور پژوهشهای مختلف قرار گیرد. یکی از عارفان و شاعران قرون میانة تاریخ ایران، عطار نیشابوری (م: 618 ق) است که آثار ارزشمندی در زمینة ادبیات عرفانی از خود به یادگار گذاشته است. از آثار عطار میتوان برای بازنمائی جنبه-های گوناگون حیات اجتماعی و فرهنگی ایرانیان عصر وی بهره برد. یکی از جنبههای حیات فرهنگی ایرانیان که در پژوهشها بیشتر مغفول مانده، پوشاک است. پوشاک مردمان در هر زمانه، آیینة زندگی اجتماعی و آداب فرهنگی انسان هاست. بدین سان نوشتار حاضر قصد دارد با روش توصیفی و شیوة مطالعة کتابخانهای به شناسایی واژگان پوشاک و پارچه در آثار عطار نیشابوری بپردازد تا به این شیوه، بازنمای یک جنبه از جنبههای گوناگون زندگانی اجتماعی- فرهنگی ایرانیان در قرن ششم و اوایل قرن هفتم قمری با استمداد از آثار شاعر و نویسندهای از آن دوران باشد.
خلاصه ماشینی:
بـدین سـان نوشـتار حاضـر قصـد دارد بـا روش توصیفی و شیوة مطالعۀ کتابخانه ای به شناسایی واژگان پوشاک و پارچه در آثـار عطـار نیشـابوری بپردازد تا به این شیوه ، بازنمای یک جنبه از جنبـه هـای گونـاگون زنـدگانی اجتمـاعی- فرهنگـی ایرانیان در قرن ششم و اوایل قرن هفتم قمری با استمداد از آثار شـاعر و نویسـنده ای از آن دوران باشد.
در جهت فهم بهتر پوشاک به عنوان مؤلفه ای از هویت و فرهنگ ایرانیان ، هدف از این نوشتار معرفـی واژگـان مـرتبط بـا پوشـاک و پارچه است که در آثار عطار نیشابوری (م : ٦١٨ ق ) قابل شناسایی است .
در مـورد پوشاک در آثار عطار مقاله ای با عنوان «لباس و پوشش در آیینۀ ادبیات عرفانی (با تکیه بـر آثـار عطـار نیشابوری)» توسط محمد معین صفاری به رشتۀ تحریر در آمده است و همان طور کـه نویسـنده خـود اذعان داشته ، این پژوهش در مورد شناخت تأویلات و ترکیبات عرفانی با استفاده از اسـامی پوشـاک - لباس انابت ، پردة وحدت و...
در این نوشتار از میان آثار ادبی پر شمار، تنها آثار عطار نیشابوری برای شناسایی واژگان پوشاک برگزیده شده است ، چـرا کـه آثـار عطـار علاوه بر اینکه در ادب عرفانی جایگاه ویژه ای دارد، از منظر اجتماعی نیز بسیار ارزشمند اسـت .
او در مقدمه اش بر مصیبت نامـه چنـین نوشته است : «از منظر عرفانی و جایگاه معرفت شناسی این منظومه که بگذریم ، جانب اجتماعی آن بی مانند است و به لحاظ ارزش هایی که از بابت ثبت مسائل زندگی توده های شهری و روستایی و تصـویر غم ها و شادیهای ایشان دارد نه تنها در میان آثار عطار یگانه است که در کـل ادبیـات منظـوم زبـان پارسی بی همتاست » (عطار، ١٣٨٦: ٢٩).