چکیده:
درک بهتر پدیدههای جغرافیایی و شناخت علمی مکانهای جغرافیایی مستلزم داشتن اطلاعاتی جامع از مناطق مورد نظر است. همچنین، آگاهی از وضعیت توزیع فضایی سطوح توسعه، پیشنیاز طرحها و برنامههای توسعة روستایی محسوب میشود؛ از اینرو، مسئلة اصلی پژوهش حاضر، «تحلیل فضایی سطوح توسعة روستایی در گسترة استان خوزستان» است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش از نوع دادههای ثانویه است که با طراحی چکلیستی با عنوان شناسنامة روستا با مراجعه به سالنامة آماری استان خوزستان در سال 1390 تکمیل شد. در پژوهش حاضر، برای سنجش وضعیت توسعة روستایی در استان، از روش وزندهی آنتروپی شانون و فنون تصمیمگیری چندشاخصة جبرانی مانند تاپسیس، الکتر، ویکور و پرومته استفاده شد. همچنین، با بهکارگیری چهار روش میانگین رتبهها، بُردا، کاپلند و پُست در قالب مجموعة ادغامی، نتیجهای واحدی از سطحبندی توسعة روستایی در استان بهدست آمد. درنهایت، نتایج سطحبندی شهرستانها به تفکیک تمامی شاخصها، با استفاده از نرمافزار ArcGIS10.4.1، بهصورت نقشه ارائه شد. کلیترین نتیجة پژوهش، ناهماهنگی و گسست فضایی میان مناطق استان در توزیع جغرافیایی سطوح توسعة روستایی است. این مسئله در سطح استان، از نظر نماگرهای مورد بررسی در موضوعات مختلف قابلملاحظه است. بیشتر شاخصهای توسعه در نیمههای شمالی، مرکزی و غربی استان خوزستان متمرکز شده است؛ بهگونهای که سه ناحیه در مرتبة اول، شش شهرستان در مرتبة دوم، هفت ناحیه در مرتبة سوم، شش ناحیه در مرتبة چهارم و پنج ناحیه در مرتبة پنجم توسعه قرار گرفتهاند.
خلاصه ماشینی:
در ایران ، تصمیم گیرندگان و مدیران به طور متناوب موضوعاتی مانند برنامه ریزی روستایی، توزیع عادلانۀ امکانات ، رفع محرومیت و بسیاری موارد را مطرح کرده اند، اما هنوز تمرکز جدی برای حل این مسئله صورت نگرفته است ؛ زیرا با وجود سازمان های مختلف متولی در امور روستا، نابرابری های زیادی در روستاهای کشور به چشم می خورد که این امر سبب عقب نگه داشتن مناطق و افزایش شکاف میان آن ها میشود (نظم فر و همکاران ، ١٣٩٤: ١٨٢).
در پژوهش حاضر، شهرستان های استان خوزستان از نظر شاخص های توسعه رتبه بندی شدند که برای این کار، فنون تصمیم گیری چندشاخصه مانند الکتر، تاپسیس ، ویکور و پرومته به طور تطبیقی به کار رفت .
Geographic Information System (GIS) تصمیم گیری چندشاخصۀ جبرانی مانند تاپسیس ، الکتر، ویکور و پرومته ، سطح بندی شهرستان های استان خوزستان ، براساس میزان برخورداری از شاخص های توسعۀ روستایی صورت گرفت .
ماتریس اولویت بندیگزینه هایپژوهش بافنون تصمیم گیریچندشاخصه PROMETHEE(رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : نگارندگان ،١٣٩٥ براساس نتایج اجرای مدل تاپسیس ، شهرستان ایذه با دست یابی به بالاترین مقادیر در امتیازات + d (٠/٧٥)، - d (٠/١٧) و Cli (٠/١٩) نسبت به تمام گزینه ها، برخوردارترین شهرستان از منظر شاخص های توسعۀ روستایی است .
ماتریس اولویت بندیگزینه هایپژوهش بامجموعۀادغامی (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : نگارندگان ،١٣٩٥ براساس نتایج به کارگیری مدل پرومته ، شهرستان ایذه با داشتن بالاترین مقادیر در امتیازات +Phi (٠/٩٢-)، -Phi (٠/٠٨) و Phi (٠/٨٥) نسبت به تمام گزینه ها، برخوردارترین منطقه از نظر شاخص های توسعۀ روستایی است .