چکیده:
در سال های اخیر، بروز بحران های مختلف در ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی شهرها و... که ناشی از فقدان برنامه ریزی مناسب در سطح محلی است، سبب تنزل کیفیت محله ها، نواحی و مناطق شهری شده است. با استفاده از اصول سکونت پایدار، در فرآیند برنامه ریزی شهری و بهره مندی از ظرفیت های سکونتی، می توان به منظور ارتقا کیفیت محیط بهره جست. نخسین گام برای دستیابی به این منظور، ارزیابی میزان پایداری سکونتگاه های شهری در سطح محلی و منطقه ای است. در این پژوهش هدف سنجش کیفیت محیط سکونت شهری در مناطق شهری ارومیه می باشد. این هدف با توجه به رویکرد رضایتمندی مبتنی بر دیدگاه تجربی شکل گرفته است. جهت رسیدن به اهداف مورد نظر، ضمن بررسی و مطالعه پیشینه و ادبیات تحقیق، ابعاد و گویههای کیفیت محیط سکونت شهری انتخاب شدهاند. سپس، با توجه به تعداد خانوار (223402) از طریق فرمول کوکران حجم نمونه با خطای 5 درصد 383 نفر برآورد و متناسب با تعداد خانوار در سطح مناطق توزیع شد. برای تجزیهوتحلیل توصیفی و استنباطی اطلاعات حاصل از پرسشنامه از آزمونهای آماری (T تک نمونهای، کروسکال والیس و نمودارها) در محیط SPSS استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که بعد محیطی به عنوان شاخص منفی با میانگین 87/2وضعیت نامناسبی دارد. بعد اجتماعی – فرهنگی با مقدار 88/2تقریبا از وضعیت خوبی برخوردار است. مقدار بعد اقتصادی 68/2، بعد کالبدی59/2 و بعد مدیریتی 51/2 که نتایج گویای پایین بودن رضایتمندی شهروندان از کیفیت سکونتی می باشد. طبق تکنیک کروسکال والیس منطقه4 رتبه اول، منطقه 3 رتبه دوم، منطقه 1 رتبه سوم، منطقه 2 رتبه چهارم و منطقه 5 رتبه پنج را از لحاظ رضایتمندی از کیفیت سکونت شهری به خود اختصاص داده اند. در نهایت جهت رفع مشکلات و افزایش رضایتمندی و رفاه شهروندان گویه های ابعاد 5 گانه براساس نمره بدست آمده اولویت بندی شده اند.
قابل ذکر است براساس دیدگاه تجربی نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر با مطالعات پیشین مطابقت دارد.
خلاصه ماشینی:
سنجش کيفيت محيط سکونت شهري با رويکرد رضايتمندي مبتني بر ديدگاه تجربي (نمونه موردي :شهراروميه ) (نمونه موردي : شهر اروميه ) اصغر شکرگزار*، حسين نعمتي عليکان **، عزيز شکاک نالوس ***، غلامرضا عابديني **** تاريخ دريافت مقاله : ٩٧/١/٢٥ تاريخ پذيرش مقاله : ٩٧/٣/٢٩ چکيده در سال هاي اخير، بروز بحران هاي مختلف در ابعاد زيست محيطي ، اجتماعي ، اقتصادي ، کالبدي شهرها و...
کيفيـت محـيط سـکونت شـهري معمولا از طريق شاخص هاي ذهني حاصل از پيمايش و ارزيابي ادراکات و رضايت شهروندان از زندگي شهري و محـيط سـکونتي آنـان ؛ يـا بـا استفاده از شاخص هاي عيني حاصل از داده هاي ثانويه ، اندازه گيري مي شود؛ تا بدين وسيله سنجشي سيستماتيک در خصوص ميزان رضايتمندي و بهره مندي شهروندان از ويژگي هاي محيطي ، اجتماعي - فرهنگي ، اقتصادي ، کالبدي و مديريتي محيط سکونت به دست آيد (رفيعيان و همکـاران ، ١٣٨٩: ٦٨).
سنجش کيفيت محيط سکونت شهري با رويکرد رضايتمندي مبتني بر ديدگاه تجربي (نمونه موردي : شهر اروميه ) اسماعيل ١ و همکاران (٢٠١٥) در پژوهشي که باهدف اندازه گيري کيفيت سکونتي در شهر کوالالامپور در مـالزي انجـام دادنـد، بـا اسـتفاده از سنجش شاخص هاي عيني و ذهني به اين نتيجه رسيدند که به طور عموم ، ساکنان از طراحي فيزيکي راضي ، اما از عناصر محيطي فيزيکـي در اين مناطق ناراضي هستند.
99 اصغر شکرگزار، حسين نعمتي عليکان ، عزيز شکاک نالوس ، غلامرضا عابديني (به تصویر صفحه رجوع شود) تصوير ٣- وضعيت گويه هاي کيفيت محيط سکونت شهري در شهر اروميه در تصوير ٣ گويه ها بالا در غالب ٥ بعد محيطي ، اجتماعي – فرهنگي ، اقتصادي ، کالبدي و مديريتي تقسيم شده اند.