چکیده:
حوزه کسب و کار، از جمله حوزههای مهم و مطرح دنیاست و موتور محرک اقتصاد هر کشور محسوب میشود. برخورداری نظام جمهوری اسلامی ایران از یک نظام کسب و کار و اقتصاد اثربخش و کارآمد، مستلزم تلازم با فرهنگ و ارزشهایی است که با ماهیت شریعت اسلام سازگار و همسو باشد. این تحقیق با هدف شناسایی مؤلفههای ارزشی در کسب و کار و عرصه عملیات اقتصادی انجام میشود. به منظور نیل به هدف تعیین شده ضمن مرور مبانی نظری و پایه تحقیق، مبانی دینی (آیات قرآن کریم، احادیث و روایات، بیانات امام خمینیe و سخنان و تدابیر مقام معظم رهبری مدظلهالعالی) بررسی و کنکاش شد. تحقیق حاضر به لحاظ نوع تحقیق، در زمرۀ تحقیقات کاربردی به شمار میرود و از حیث ماهیت، تحقیق توصیفی−کیفی است که از طریق مطالعات کتابخانهای و بررسی اسنادی، اطلاعات مورد نیاز، جمعآوری و تحلیل گردید.
در این تحقیق مؤلفهها و شاخصهای مستخرج از مبانی دینی در ارتباط با موضوعات اقتصاد و کسب و کار، در دو بعد عمومی و اختصاصی و متناسب با دو بعد کلی در زیرشاخههای وابسته به هر کدام، دستهبندی شدند. در نهایت شاخصهای مدیریت جهادی 24 مورد، مؤلفهها و معیارهای استخراج شده از آیات قرآن کریم و روایات و احادیث در بعد عمومی حوزه کسب و کار، 53 مؤلفه و در بعد تخصصی و حرفهای کسب و کار 58 مؤلفه میباشد و مؤلفههای ناظر بر اقتصاد مقاومتی مستخرج از بیانات مقام معظم رهبری مدظلالعالی، 26 مورد میباشد.
خلاصه ماشینی:
مسئلۀ تحقیق حاضر این است که با وجود آیات و روایات عدیده و نیز توصیهها و تدابیر امام خمینی و مقام معظم رهبری مدظلهالعالی در رابطه با ویژگیها، شرایط، خصایص، معیارها و شاخصهای مورد انتظار مدیران، کارگزاران و کارکنان سازمانها و ادارات در حکومت و نظام اسلامی از یک سو و ویژگیهای مطلوب سازمانها، مؤسسات و بنگاههای اقتصادی و مالی از منظر اسلام، به این آموزهها، کمتر توجه میشود.
معرفی چارچوب مفهومی تحقیق با کنکاش در منابع و مبانی دینی (آیات، روایات و سخنان امام خمینی و مقام معظم رهبری مدظلهالعالی) به منظور انجام این تحقیق، مجموعه ارزشهای اسلامی که لازم است در تمامی سازمانهای نظام اسلامی بهطور اعم و در مؤسسات و بنگاههای مالی اقتصادی، بهطور اخص حاکم باشد، شناسایی و دستهبندی خواهد شد.
4. آثار و برکات معنوی کسب و کار و معاملات اقتصادی حلال − تندرستی و سلامت: رسول اکرم میفرماید: «العافیة عشرة أجزاء، تسعة فی طلب المعیشة، و جزء فی سایر الاشیاء؛ سلامتی و تندرستی 10 جزء دارد که 9 جزء آن در کار و تلاش برای کسب درآمد جهت هزینههای زندگی است و یک بخش آن در دیگر امور است» (متقی هندی، 1377، ج4 و 6، ح9208)؛ − ایجاد آرامش و نشاط: امام صادق میفرماید: «مَنْ لَمْ یسْتَحِ مِنْ طَلَبِ الْمَعَاشِ خَفَّتْ مَئُونَتُهُ وَ رَخِی بَالُهُ وَ نَعِمَ عِیالُهُ؛ کسیکه از کارکردن، عارش نشده و خجالت نکشیده و حیاء نکند، هزینههایش سبک شده و فکرش از مشکلات آسوده و راحت میگردد، خانواده و عائلهاش از نعمتها برخوردار گشته و به روزی خودشان میرسند» (مجلسی، 1365، ج103، ص7، باب 1، ح28).