چکیده:
پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلحالدین مخاطب را آن قدر منفعل میبیند که میتواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره میگیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی میآمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخی و اجتماعی آن روزگار، تعلیمات و اندرزهای خود را با کمک ابزار انذار به مخاطبان اعلام میکند و در مقابل روحیه انفعالی مردم عصر خویش، از موضع قدرت به پشتوانه دین و مقبولیت فرهنگی به وعظ میپردازد. برای اثبات این منظور با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی ابیات سعدی در بوستان میپردازیم. تحلیل گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام میشود که در خلال آن به بررسی انتخابهای زبانی سعدی و همچنین تبیین شرایط اجتماعی حاکم بر آن دوره میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
com تاريخ وصول ٩٥/٦/٢٩ تاريخ پذيرش ٩٥/٩/٢٤ گفتمان در سه سطح توصيف ، تفسير و تبيين انجام ميشود کـه در خـلال آن بـه بررسـي انتخاب هاي زباني سعدي و هم چنين تبيين شرايط اجتماعي حاکم بر آن دوره ميپردازيم .
واژه هاي کليدي سعدي، بوستان ، تحذير، تعليم ، تحليل گفتمان انتقادي، فرکلاف ١- مقدمه سعدي نماينده برجسته اشعار تعليمي، انديشه هايش را در گلسـتان ، بوسـتان ، غزليـات و مواعظ بيان کرده است و با سخنان خويش مخاطب را تحت تأثير قرار داده اسـت .
به همين سبب در اين بخش به ذکر مواردي بسنده ميشود که از مطالعات تحليل گفتمان براي بررسي آثار سعدي بهره برده اند: شهبازي (١٣٧٨) به «تجزيـه و تحليـل گفتمـاني و متنـي غزليـات عاشـقانه سـعدي » پرداخته است .
تحليل گفتمان انتقادي در اين مطالعه کمک کرده است تا بهتر به شناخت زيرساخت فکري خالق بوستان دست يابيم و بدانيم که سعدي در تعليم و آموزش از چـه شـيوه اي بهره برده است ؟ بررسي گفتماني نشان ميدهد که آيا شيوه تعليمي سعدي غالباً مبتني بر برحذر داشتن از کار بد و ترساندن از عواقب سوء بوده است ؟ اندکي از منابعي که تحليل گفتمان را معرفي کرده اند به شرح ذيل است : - آقاگل زاده ، فردوس .
practice) ترکيبي از عناصـر گفتمـاني و غير گفتماني است که اين عناصر در پژوهش حاضر به قرار زير هستند: عناصر گفتماني: متن اشعار بوستان سعدي عناصر غيرگفتماني: شرايط تاريخي، اجتماعي، سياسي حاکم بر قرن هفتم زمينه فکري شاعر تا حدودي با بررسي ميان گفتمانيت آشکار مي شود.