چکیده:
مفهوم واژه آیه به طور عام و آیات معجزه به طور خاص، موضوعی است که محقق دینی به هنگام جست وجوی ریشه های قرآنی معجزه، خود را با آن روبه رو می بیند. چگونه می توان مفهوم قرآنی آیه را از میان کاربردهای این واژه در قرآن بازسازی کرد؟ مفهوم کلامی معجزه و مفهوم قرآنی آیه چه ارتباطی با هم دارند؟ این مقاله می کوشد ضمن بررسی نظریه مشهور معجزه و نیز مقایسه تصور قرآنی آیه و تصور کلامی معجزه نشان دهد که ارکان اصلی در اصطلاح معجزه با تصوری که از خلال داستان های انبیا از مفهوم آیه ویژه به دست می آید، مطابق نیست؛ و با استفاده از کاربردهای واژه آیه در قرآن، مفهوم این اصطلاح را بازسازی می کند و با عرضه اجزای تصوری مصطلح معجزه بر مصادیق قرآنی آن، عدم انطباق مفهوم قرآنی آیه و مفهوم کلامی معجزه را تبیین و سرانجام اصالت دلالت خداشناختی را برای آیات، از جمله آیات اقناعی یا ویژه پیشنهاد می کند. از لوازم این فرضیه، بازخوانی و تفسیر مجدد برخی آیات قرآنی مانند قطعات تحدی و نیز مرزبندی مجدد میان مباحث پیامبرشناسی و خداشناسی قرآن است.
خلاصه ماشینی:
چگونه میتوان مفهوم قرآنی آیه را از میان کاربردهای این واژه در قرآن بازسازی کرد؟ مفهوم کلامی معجزه و مفهوم قرآنی آیه چه ارتباطی با هم دارند؟ این مقاله میکوشد ضمن بررسی نظریۀ مشهور معجزه و نیز مقایسۀ تصور قرآنی آیه و تصور کلامی معجزه نشان دهد که ارکان اصلی در اصطلاح معجزه با تصوری که از خلال داستانهای انبیا از مفهوم آیۀ ویژه به دست میآید، مطابق نیست؛ و با استفاده از کاربردهای واژۀ آیه در قرآن، مفهوم این اصطلاح را بازسازی میکند و با عرضۀ اجزای تصوری مصطلح معجزه بر مصادیق قرآنی آن، عدم انطباق مفهوم قرآنی آیه و مفهوم کلامی معجزه را تبیین و سرانجام اصالت دلالت خداشناختی را برای آیات، از جمله آیات اقناعی یا ویژه پیشنهاد میکند.
از طرفی در سنت انبیای اسرائیلی ـ که کتاب مقدس عبری از آن حکایت دارد ـ گونهای خاص از آیات با دلالت تصدیقی وجود داشته که کارکرد آن، تأیید مضمون وحیی بوده که از غیب خبر میداده است؛<FootNote No="12" Text=" این نوع آیات که در کتب انبیاء (نبییم) فراوان گزارش شده، رویدادی است که پیامبر به وحی الاهی آن را پیشگویی میکند و با وقوع آن، مخاطبان پیامبر اطمینان پیدا میکنند که پیشگویی اصلی (که غالبا انذار از حلول عذاب در آیندهای دورتر و گاهی نیز بشارت است) از جانب خدا و حتمیالوقوع است (نک: داوران، 6: 17ـ21؛ اول سموئیل، 2: 27ـ34، 12: 16ـ18؛ اول پادشاهان، 13: 3؛ دوم پادشاهان، 20: 8ـ11؛ اشعیا، 44: 25؛ ارمیا، 44: 27ـ30)؛ به تعبیر دیگر، این نوع آیه اخبار نبی از غیب را تأیید میکند (نک: موسوی، 1389).