چکیده:
امروزه تغییرات بدون برنامه کاربری اراضی به مشکلات حاد زیست محیطی تبدیل شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی تغییرات ساختار چشم انداز حوزه آبخیز قره سو به کمک سنجش از دور و با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین در یک بازه زمانی 24 ساله، برای برنامه ریزی های فعلی و آتی استفاده از سرزمین در جهت توسعه پایدار حائز اهمیت است. برای تهیه نقشه کاربری اراضی از تصاویر ماهواره ای لندست 5 سال 1991 و لندست 8 سال 2015 استفاده شد. به منظور بررسی تغییرات کاربری اراضی در این بازه زمانی از سنجه های تعداد لکه، تراکم لکه، درصد پوشش سیمای سرزمین، بزرگ ترین لکه در سطح کلاس و از سنجه های تعداد لکه ها، تراکم لکه، تنوع شانون و پیوستگی در سطح سیمای سرزمین در نرم افزار Fragstats استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در سطح کلاس با استفاده از سنجه های درصد پوشش، تعداد لکه ها، تراکم لکه و مساحت بزرگ ترین اندازه لکه کاربری انسان ساخت افزایش یافته که این موضوع موجب کاهش شدید اندازه بزرگ ترین لکه مرتعی (از 2/15 درصد به 82/0) شده است که زمانی به هم پیوسته و دارای یکپارچگی زیادی بوده اند. این فرایند تغییرات در سیمای سرزمین منجر به کاهش بازدهی و کوچک شدن قطعات کلاس اراضی مرتعی (نزول 36 درصدی) گردیده است. نتایج در سطح سیمای سرزمین نیز به طور کلی نشان داد سیمای سرزمین تکه تکه تر و از نظر میزان یکپارچگی عناصر ساختاری، ناپیوسته تر (از 27/48 درصد به 45/41) و از نظر نوع کاربری پوشش موجود در واحد سطح متنوع تر (از 11/1 به 20/1) شده است.
خلاصه ماشینی:
به منظور بررسی تغییرات کاربری اراضی در این بازه زمانی از سـنجه های تعداد لکه ، تراکم لکه ، درصـد پوشـش سیمای سرزمین ، بزرگ ترین لکه در سطح کلاس و از ســنجه های تعداد لکه ها، تراکم لکه ، تنوع شـانون و پیوسـتگی در سـطح ســیمای سـرزمین در نرم افزار Fragstats اسـتفاده شـد.
نقشـه کاربری اراضـی حوزه آبخیز قره سـو با توجه به اطمینان از کیفیت رادیومتریکی تصـاویر و کنترل صـحت هندسـی و بازدید میدانی برای شـناسـایی کابریهای منطقه و نقشه توپوگرافی ١:٥٠٠٠٠ و تطابق نقاط برداشـت شــده توســط دســتگاه موقعیت یاب جهانی ١ با اســتفاده از گوگل ارث و اکســتنشــن Arcbrutile در ArcGIS، در چهار کلاس کاربری اراضی در جدول ٢ طبقه بندی گردید: جدول ٢- روش طبقه بندی پوشش / کاربری سرزمین (دژکام و همکاران ،١٣٩٤) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 1 Global Positioning System ٢-٢-١- معرفی نرم افزار Fragstats٤٢ برنامه تجزیه و تحلیل الگوی فضـــایی برای کمی کردن ســـاختار ســـیمای ســـرزمین و دارای مجموعه کاملی از سـنجه های سـیمای سـرزمین اسـت و محدودیتی در مقیاس ایجاد نمیکند و برای ارزیابی الگوی مکانی در محیط های ناهمگن و شـرایط متفاوت مناسـب اسـت .
2015) (رجوع شود به تصویر صفحه) با مطالعه و مرور منابع علمی و کســب دانش کارشــناســی، در این پژوهش با توجه به تناســب ســنجه ها با هدف تحقیق و توجه به همبسـتگی بین مفهوم آن ها، مجموعه ای از سـنجه های ترکیب و توزیع شـکل سیمای سرزمین برای انجام پژوهش حاضر انتخاب و در جدول ٣گردآوری شدند: جدول ٣- مشخصات سنجه های استفاده شده در ارزیابی تغییرات چشم انداز قره سو (٢٠١٥ ,McGarigal) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 1 Number of Patches ادامه جدول ٣ {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ٢-٢-٢- متغیرهای فرمول های ارائه شده در جدول ٣ نشان دهنده موارد زیر است : ni: تعداد لکه های نوع کلاس A.