چکیده:
کد ژئوپلیتیک، نقشه عوامل ثابت و متغیّر جغرافیایی تاثیرگذار بر سیاست و بر خاسته از جغرافیای یک کشور است که سیاست خارجی را تحتتاثیر قرار میدهد. شناخت دیدگاههای ژئوپلیتیک نشئتگرفته از کدهای ژئوپلیتیک همسایگان و شناسایی کدهای ژئوپلیتیک موجود در کشورهای هدف میتواند نقش موثری در رویکرد سیاست خارجی همراستا با وزن ژئوپلیتیک یک کشور ایفا کند. با توجه به اشتراک فراوانی که در پیشینه تمدنی، تاریخی، فرهنگی و نژادی عراق با ایران وجود دارد و همچنین نفوذ قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای در این کشور، شناسایی و مطالعه کدهای ژئوپلیتیک این کشور برای جهتدهی به سیاست خارجی ایران، امری لازم و ضروری است. بنابراین نگارندگان، با تاکید بر تحلیل کدهای ژئوپلیتیک موجود در جغرافیای سیاسی ایران و عراق کوشش کردهاند تا با روش توصیفی و تحلیلی عوامل ژئوپلیتیک که بر روابط فیمابین اثرگذار را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهند.
خلاصه ماشینی:
تـا پـیش از تولـد کشور عراق ، نوعی پیوسـتگی جغرافیـایی و وابسـتگی تـاریخی میـان ایـران و عـراق وجـود داشـت و ایـن پیوستگی در برخی برهه های تاریخی ، به وابستگی ژئوپلیتیـک تبـدیل مـی شـد، امـا بـا شـکل گیـری عـراق مستقلی که از نابرابری های جغرافیایی و تنگنای ژئوپلیتیک بهره می برد و برای کسب منـافع ملـی ، درصـدد بود تا از حداکثر کدهای ژئوپلیتیک خود علیه همسایگانش استفاده کند، این وابسـتگی تبـدیل بـه چـالش ژئوپلیتیک شد.
بـه دلیـل قرارگیـری موصل بر سر راه ایران ، کردستان عراق و کردستان سوریه و در نهایت حکومت سوریه ؛ تسلط ارتش عراق و نیروهای بسیج مردمی بر این شهر، اهمیت بسـزایی بـرای عمـق ژئوپلیتیـک جمهـوری اسـلامی ایـران در سوریه و منطقه شـامات دارد ( Iraqi Committee in Defense Strategy Research Center of practice .
وجـود منـابع عظیم نفتی در عراق ، مشکلات این کشور در دسترسی به آب های آزاد، وجود مرزهای طبیعی و تحمیلی با همسایگان و اختلاف بر سر نحوة استفاده از رودهای مشترک، وجود اقوام و مذاهب مختلف در این کشور که زمینه ای مناسب برای پدیدآمدن واگراییها در داخـل کشـور اسـت مـی تواننـد بـه عنـوان ویژگـی هـای ژئوپلیتیک و عوامل بروز چالش میان عراق و همسایگانش برشمرده شوند که سیاست خارجی ایـن کشـور را به شدت تحت تأثیر قرار می دهند.
The role of geopolitical factors on defense strategy (case study: Iran than Iraq).