چکیده:
ارتباط بین انسانها در عمل به ارتباط بین فرهنگها نیز منجر میشود. ارتباطی که امروزه بخش مهمی از آن بر دوش رسانههاست. ارتباط «جهان ایرانی» و «جهان عربی» نیز از این قاعده مستثنی نیست. جوهر این ارتباطات و عنصر اصلی آن فرهنگ و تمدن است که از حیات مشترک یا تعامل اقوام و ملل و انتقال مولفههای فرهنگی آن نشئت میگیرد. جهان ایرانی و عربی در طول تاریخ، بهاختیار و بهاجبار چنان با هم زیستهاند که در خلق تمدن مشترک سهمی عمده دارند. برجستهترین مواجهه ارتباط میانفرهنگی ایرانیان و اعراب به آفرینش تمدن درخشان اسلامی برمیگردد که به رنسانس اسلامی معروف است. «اسلام» موجد و تقویتکننده ارتباطات و مناسبات بین جهان ایرانی و جهان عربی بود، اما همین تعامل با چالشهایی مواجه است. این چالشها یکشبه پدید نیامدهاند و بررسی ریشههای تاریخی اختلافها در حل آن بسیار موثر است. از این نظر، در این مقاله ضمن مرور تاریخی برخی اشتراکات فرهنگی بین جهان ایرانی و جهان عربی، تمرکز اصلی بر ظرفیتهای رسانهها در بهحداقلرساندن تنشهای میانفرهنگی ناشی از بازنماییهای دیگرسازانه خواهد بود. مدل روزنامهنگاری صلح که زمینهای برای تقویت تفاهم، همدلی، و درک متقابل بین فرهنگها بهوجود میآورد، ابزار اصلی برای پرداختن به این مولفههاست. اما پیش از آن نشان داده میشود که پیشزمینههای توجه به صلح تحلیل ساختارهای تعارض و خشونت است و در کنار رسانهها چهطور روابط میانفرهنگی و علمی و دانشگاهی میتواند بهشکلی مستقیم و غیرمستقیم زمینه ارتباطات میانفرهنگی همدلانه را فراهم کند. همکاری بین دانشگاهیان رشتههای ارتباطات و مطالعات فرهنگی در گستره فرهنگی جهان ایرانی و جهان عربی میتواند زمینه برگزاری دورههای آموزشی و نشستهای تخصصی برای روزنامهنگاری صلح باشد.
خلاصه ماشینی:
اما پـيش از آن نشـان داده مـي شـود کـه پيش زمينه هاي توجه به صلح تحليل ساختارهاي تعـارض و خشـونت اسـت و در کنار رسانه ها چه طور روابط ميان فرهنگي و علمي و دانشگاهي مي تواند بـه شـکلي مستقيم و غيرمستقيم زمينة ارتباطات ميان فرهنگي هم دلانه را فراهم کند.
البته قصد اين نيست که براي کاهش سطح خشونت ها و تعارض ها براي رسانه ها شأني فراتر از قدرتشان قائل شويم و در ادامه خواهيم ديد که ساختن صلح بـه چـه ملزومـات و پيش زمينه هايي نياز دارد، اما پيش از آن به وضعيت گذشته و امروز رابطة ميان فرهنگي بـين اعراب و ايراني ها مي پردازيم تا نشان دهيم اين رابطـه بـا چـه چـالش هـا و فرصـت هـايي (اختلاف ها و اشتراکات ) مواجه است .
يکي از مهـم تـرين عوامـل تأثيرگـذار در تغييـر ديدگاه و ادراک مردم دربارة «ديگري » ارتباطات ميان فرهنگي است که همين ارتباط واسـطة آگاهي و شناخت مردم از هم مي شود و زمينة رفع سوءتفاهم هـا را ايجـاد مـي کنـد، امـا از آن جايي که رابطة بي واسطة تک تک افراد متعلق به دو فرهنگ بـا هـم امکـان پـذير نيسـت ، بخش مهمي از اين رابطه باواسطه انجام مي شود و وظيفة اين ميـانجي گـري نيـز بـر عهـدة رسانه هاست .