چکیده:
این تحقیق بر پایه ی نظریه های حوزه ی مطالعات شهری از جمله شهرنشینی و اخلاق شهروندی و با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رعایت اخلاق شهروندی در بین شهروندان تهرانی انجام شده است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و با بهره گیری از تکنیک پرسشنامه ی محقق ساخته جمع آوری شده است. جامعه ی آماری مناطق 22 گانه ی شهر تهران و تعداد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 470 نفر و نحوه ی انتخاب نمونه ها از طریق شیوه ی نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به دست آمد. نتایج توصیفی تحقیق نشان داد که میزان رعایت اخلاق شهروندی در بین شهروندان شهر تهران با 49 درصد در سطح متوسط رو به بالا قرار دارد. و همچنین نتایج سطح تبیینی اخلاق شهروندی حاکی از آن است که متغیرهای نوع تصور از حس شهروندی(366/0 )، نوع تصور از تکلیف شهروندی(154/0 ) نوع تصور از اهمیت شهرنشینی(328/0 )، نوع تصور از همنوایی با سایر شهروندان(468/0 )، نوع تصور از نظارت وجدان جمعی بر عملکرد فرد در فضاهای شهری(280/0 )و نیز نوع تصورات شهروندان از فایده مندی خودشان(460/0 ) بر میزان رعایت اخلاق شهروندی اثرگذار است. در واقع این متغیرها به عنوان عوامل اثرگذار، نقش بسزایی در تبیین جامعه پذیری اخلاق شهروندی در راستای رعایت آن در تمامی عرصه های فضاهای شهری دارند.
خلاصه ماشینی:
قواعد و هنجار و نوع ارتباط با شهر در قالب اخلاق شهروندی که مهمترین مؤلفه های آن عبارتند از: قانون گرایی ، رعایت نظم و انضباط اجتماعی و احساس مسئوولیت پیرامون مسائل زیست محیطی ، احترام به حقوق اجتماعی دیگران ، احساس مسئولیت مشترک نسبت به همنوعان ، سلوک و سازگاری اجتماعی ، هنجار پذیری رسمی و غیر رسمی ، تعامل و معاشرت اجتماعی چگونه افراد را تحت تأثیر خود قرار داده ، رعایت نسبی آن را در بعضی افراد می توان به وضوح شاهد بود و عدم رعایت آن نیز در بیشتر مواقع در ساکنان مناطق مختلف شهر به روشنی نمود پیدا کرده است (فتحی ، ١٣٨٦؛ شیانی ، ١٣٩٤).
به نظر می رسد شهرهای بزرگ در جوامع جدید، به طور جدی با مشکلات اخلاقی و شهروندی روبرو هستند و نیز با وجودتوسعه یافتگی در حوزه های مختلف ساختارهای اجتماعی و مسأله ی اخلاق در آنها مورد غفلت قرار گرفته و در نتیجه می توان گفت رشد و توسعه ی ناموزون شهری به صورت یک معضل جدی در برنامه ریزی و مدیریت شهری خود را نشان می دهد، بنابراین ضرورت دارد تا جنبه های مختلف این مسئله و چرایی عدم رشد شاخص های اخلاق شهروندی مورد مطالعه قرار گیرد(نجاتی حسینی ، ١٣٩٤).