چکیده:
توجه به مقولۀ نابرابریهای اجتماعی یکی از موضوعات مهمی است که زنان شاعر در ایران به آن توجهی خاص داشتهاند؛ امری که نخستین نمونههای آن را در اشعار منتشرشده در جراید زننگار اواخر دورۀ قاجار میتوان مشاهده کرد. این پژوهش، که به روش توصیفیـ تحلیلی و با تأکید بر همة شمارگان باقیمانده از روزنامۀ نامۀ بانوان، بهعنوان اولین روزنامۀ حاوی اشعار متعدد از زنان، گردآوری شده، در تلاش است با نگاهی جامعهشناختی مسئلۀ اصلی در افکار و اشعار آن شاعران زن را تحلیل و بررسی کند. بررسیهای انجامشده نشان میدهد که موضوع اصلی در شعر این زنان نقد نابرابریهای جنسیتی در جامعۀ مردمَدار ایران است. مخاطب اصلی این اشعار بیشتر زنان ایرانیاند. بر الگوی فردیت زنانهـ «جنس زن»ـ تأکیدی خاص شده است. الگوی مقایسهشده به دلیل توجه به موضوع برابری اجتماعی، جایگاه و حقوق اجتماعی مردان است و اصلیترین راهحلِ رفع نابرابریهای جنسیتی، تغییر نوع نگاه جامعه به زنان و همچنین علمآموزی آنها معرفی شده است.
خلاصه ماشینی:
نقد نابرابری های جنسیتی در اشعار زن نگار مندرج در روزنامة نامة بانوان (١٢٩٩ـ١٣٠٠) علی باغدار دلگشا١*،هما زنجانی زاده ٢ چکیده توجه به مقولۀ نابرابری های اجتماعی یکی از موضوعات مهمی است که زنان شاعر در ایران بـه آن تـوجهی خـاص داشته اند؛ امری که نخستین نمونه های آن را در اشعار منتشرشده در جراید زن نگـار اواخـر دورۀ قاجـار مـی تـوان مشاهده کرد.
تفاوت اصلی پژوهش حاضر با تحقیقات پیشین در این است که این مقاله تأکید خـود را بـر اشعار مندرج از زنانی چون : شهناز آزاد، هماخانم محمودی ، مـریم رفعـت زاده ، عطیـه کسـمایی ، بلقیس نوران و فاطمه ادیبة الزمان قرار داده است ؛ اشعاری کـه بـرای نخسـتین بـار در شـمارگان روزنامۀ نامۀ بانوان منتشر شده اند.
نمونه های دیگر وجود نابرابری های جنسیتی را علاوه بر نام کتاب های آموزشی چون : کتـاب احمد از طالبوف تبریزی ، کتاب علی از یحیی دولت آبادی و کتـاب محمـود از شـمس الـواعظین کاشانی ، که شامل صحبت های نویسندگان با فرزندان خیالی خود با تأکید بر فرزندان پسر است ، می توان در موضوعات برخی کتب درسی این دوره ، مانند تعلـیم الاطفـال و تأدیـب الاطفـال اثـر مفتاح الملک و محمود مازندرانی نیز مشاهده کرد؛ آثاری که در آن ها نقـش هـای بـرون از خانـه برای مردان ونقش های درون خانه برای زنـان تعریـف شـده اسـت [١٥؛ ١٧، ص٤ــ١٠ و ٣٨].
به سردبیری شهناز آزاد منتشر می شده است ، مـی تـوان نخسـتین روزنامۀ زن نگاری دانست که برای طرح مطالبات اجتماعی زنان و نقد نابرابری های جنسـیتی بـه استفاده از زبان شعر روی آورده است .