چکیده:
بازتولید اندیشه «اخباریگری» به عنوان یکی از مهمترین رقیب گفتمان انقلاب اسلامی، تهدیدی جدی برای این گفتمان محسوب میشود. بر خلاف گفتمان انقلاب اسلامی، اخباریان با محدود کردن منابع استنباط احکام به احادیث و مخالفت با استفاده از عقل و اجتهاد و اجماع وارد عرصه تنگ نگرش به دین میشوند که محصول آن محدود کردن دین به امور فردی خواهد بود.
بنابراین با توجه به نگرش حداقلی اخباریان به دین، پیامدهای سیاسی بازتولید اندیشه اخباری را در دو حیطه میتوان مورد بررسی قرار داد. 1. در حیطه اندیشه سیاسی بازتولید اندیشه اخباری منجر به ترویج اندیشه جدایی دین از سیاست، ترویج اندیشه تعطیلی حکومت اسلامی در عصر غیبت، و تضعیف جایگاه ولی فقیه و اختیارات او خواهد شد. 2. در حیطه عمل سیاسی نیز بازتولید اندیشه اخباریگری موجب خدشه در مقبولیت نظام، تقابل با نظام اسلامی و بیاعتباری احکام حکومتی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
(حر عاملی، 1403، 354) 5- مخالفت با اجتهاد یکی دیگر از ویژگیهای اصلی اندیشه اخباری، مخالفت شدید با روش اجتهاد در استنباط احکام شرعی است تا جایی که اجتهاد را حرام اعلام میکنند: به اعتقاد قدمای اصحاب ما مکتب اخباری همانند صدوق و پدرش ابن بابویه و کلینی، هم چنان که در کتبشان ذکر کرده اند اجتهاد و تقلید حرام بوده و رجوع و تمسک به روایات ائمه اطهار واجب بوده است (استرآبادی، همان، 40) 6- احتیاطگرایی اخباریان مسائل را به حلال بین و حرام بین تقسیم بندی میکردند و درباره مسائلی که نص صریح درباره آن وجود نداشت قائل به احتیاط و توقف میشدند به علاوه اصل الاباحه مورد نظر اصولیان را نمیپذیرند و گاه در آن اغراق نیز میکنند.
اعتقاد به تشکیل حکومت توسط امام معصوم علیه السلام غالب اخباریان به خصوص اخباریان افراطی با توجه به نقش محوری روایات در استنباط احکام شرعی و با استناد به روایات معصومین ع حق حاکمیت سیاسی را بر عهده امام معصوم میدانستند و حاکمیت هر حاکمی غیر از معصومین را نامشروع تلقی میکردند از این روی از نظر آنان نباید در عصر غیبت به هیچ وجه «علَم حکومت» را برافراشت و در صورت وقوع چنین حکومتی فاقد مشروعیت خواهد بود مطابق این معنا نیابت فقیهان از جانب امام معصوم ع نیز از سوی آنان تلقی به قبول نشده است و از این روی آنان حکومت دینی در عصر غیبت بلکه ولایت فقیه در امور محدود را بر نمیتابند.