چکیده:
بدون تردید تعیین اصول دقیق مکانیابی فعالیتهای مختلف در شهر بهدلیل ماهیت مسائل شهری بسیار دشوار است. مراکز صنعتی و مکانهای دفن زباله نیز از این قائده مستثنی نمیباشند. عدم مدیریت صحیح و عدم انتخاب جایگاه مناسب این مراکز، مشکلاتی را برای محیطزیست شهروندان ایجاد میکند. هدف تحقیق مکانیابی مراکز دفن پسماند مراکز صنعتی و دفن زباله به نحوی که کمترین اثر منفی را بر محیط زیست وارد سازد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و با توجه به ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر پژوهش، تحلیلی و اکتشافی است. روش گردآوری دادهها به صورت ترکیبی مبتنی بر اسنادی و پیمایشی است؛ به این ترتیب که برای تدوین چارچوب نظری، مروری بر تحقیقات پیشین صورت گرفته است؛ همچنین برای استخراج شاخصهای مورد استفاده، از روش اسنادی بهره گرفته شد. دادهها با استناد به استانداردهای مختلف از جمله استانداردهای مربوط به سازمان حفاظت محیطزیست، وزارت کشور و تجربیات جهانی شناسایی و با اعمال فاکتورهای محدودکننده ارزیابی گردیدند. برای پردازش دادهها بهصورت تلفیقی از قابلیتهای GIS و سامانة what if? به آزمون قابلیتها و مکانیزم استفادۀ عملیاتی از مدل what if?، در مکانیابی محل دفن زباله و مراکز صنعتی اقدام شد. نتایج به دست آمده، نشان داد که مکانهای مشخص شده متصف به شرایط مطلوب به لحاظ سرجمع معیارهای تعیین شده در مکانیابی محل دفن و صنعتی هستند و میتواند مؤید اعتبار نتایج حاصل از به کارگیری مدل مورد استفاده باشد.
خلاصه ماشینی:
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل 3- نقشة معیار خاک از محدودة مورد مطالعه در محیط ?what if دشتهای سیلابی و ضابطة بهکارگیری آن اراضی سیلابی در فرایند مکانیابی و محل استقرار مناطق سکونتگاهی (طبق ضوابط سازمان محیطزیست)، بهعنوان محدودههای دارای مطلوبیت پایین و یا مناطق کددار با عنوان قیود محدودیت در نظر گرفته میشوند.
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل 5- نقشة معیار مربوط به میزان عمق آب زیرزمینی از محدودة مورد مطالعه در محیط ?what if نقشۀ سطوح آبی و ضابطههای بهکارگیری آنها در تحقیق حاضر حریم 1000 متری سطوح آبی که شامل لایة رودخانهها و دریاچه است؛ در امر مکانیابی محل دفن زباله و محل استقرار صنایع گروه «ه» و بالاتر از آن که در طبقهبندی ششگانه مطرحشده از سوی این سازمان، آثار زیستمحیطی حادتری را نسبت به سایرگروهها میتوانند داشته باشند بهعنوان قیود محدودیت در نظر گرفته میشود (شکل 6).
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل 6- نقشة معیار مربوط به موقعیت نسبت به سطوح آبی از محدودة مورد مطالعه در محیط ?what if شاخص فاصله از خطوط ارتباطی و ضابطة بهکارگیری آن شبکههای حمل و نقل مهمترین شریانهای اقتصادی و اجتماعی هر جامعهای هستند و ایجاد زمینههای مناسب برای ارتباطات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در گرو وجود شبکة حمل و نقل خوب، کارا و مناسب است و امروزه راه و شبکة حمل و نقل زمینی یکی از مهمترین شاخصهای پیشرفت و توسعة اجتماعی بهشمار میرود.
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل 9- نقشة کاربری اراضی محدودة شهر و حوزة نفوذ در محیط ?what if یکی از لایههای GIS که کاملا ضروری برای استفاده در مدل?what if است، لایۀ شناخت کاربری زمین فعلی منطقة مورد مطالعه است.