چکیده:
تصمیمگیری برای انتخاب طرح مناسب در شهرهاء به یکی از چالشهای اساسی مدیریت شهری تبدیل
شده است. کارایی ضعیف طرحهای سابق» باعث بازگشت به استفاده از مشارکت اجتماعی شهروندان به
عنوان روشی برای خروج از بنبست در حل مسائل شهری شدند. هدف این مقاله این است که با مطالعه
مدلهای شهری در نقاط مختلف جهان» ضرورت مشارکت شهروندان در شهرداری را تبیین نماید. با توجه به
ماهیت این موضوع» در انجام پژوهش حاضر از روش مطالعه کتابخانهای - اسنادی و تجزیه و تحلیل ثانویه
بهره گرفته شده است. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که شهرداریها در کشورهای پیشرفته» پتانسیل
مدیریت مشارکتی» را به بهترین نحو برای ایفای بهتر وظایف خود به کار گرفتهاند و بدین ترتیب خود را از
یک سازمان صرفا خدماتی» به یک نهاد اجتماعی تبدیل نمودهاند؛ اما شهرداری در جامعه ما بیشتر به عنوان
یک سازمان خدماتی مطرح است و اگر شهرداری بخواهد خود را به عنوان یک نهاد اجتماعی فعال مطرح
نمایدء به دو پیشنیاز احتیاج دارد؛ نخست اینکه نهاد اجتماعی شهرداری در عین وابستگی متقابل با ۵ نهاد
اصلی جامعه, تا حدودی نیز باید دارای استفلال کارکردی باشد. دومین پیشنیاز اینکه مشارکت اجتماعی
شهروندان در شهرداری است و بدین طریق است که این نهاد میتواند در همه شهروندان نهادینه شود. در
نهایت پیشنهادهایی ارائه می گردد که بدین طریق شهرداریهای کشور بتوانند با نهادینهکردن مشارکت
اجتماعی در بین شهروندان» باعث شکلگیری ایده شهرداری به عنوان نهاد اجتماعی گردند
خلاصه ماشینی:
کـاهش وابسـتگي درآمدي شهرداري ها به دولت و تشديد مسائل و مشکلات شهرها (در نتيجه رشد جمعيت و مهاجرت ها، حجم زياد تقاضا بـراي خـدمات شـهري و اتکـاي شـهرداريها بـه درآمـدهاي ناپايدار)، شرايط کار را براي متوليان امور در شهرداريها دشوار کـرده اسـت (قنبـري ، ١٣٩٠: ٤٢)؛ اما از آن جايي که پتانسيل همکاري گسترده و جلـب مشـارکت بخـش خصوصـي و مردمي ، مشارکت جويي و جلب همکاري سازمان هاي غير دولتي و مردم نهاد، مي تواند براي ايفاي بهتر وظايف شهرداري ها مفيد واقع شود (کـه بهـره گيـري از ايـن ظرفيـت از جملـه ويژگي هاي عملکرد مديريت شهري در شهرهاي پيشـرفته جهـان اسـت ) (مرکـز مطالعـات برنامــه ريــزي شــهري وزارت کشــور، ١٣٧٩: ٦٥)؛ مشــارکت اجتمــاعي شــهروندان در شهرداري ها مي تواند راهگشاي اساسي براي حل معضلات شهري باشد.
بيان مسأله انديشه مشارکت شهروندان در اداره امور شهر قدمتي ديرينه و بـه انـدازه تاسـيس شـهر دارد (محسني ، ١٣٨٣: ٨٤)؛ اماتوسعه دانش و آمادگي الکترونيک شهروندان در جهان امروز (شيرواني و بانشـي ، ١٣٨٨: ٦٠)، همـراه بـا گسـترش روزافـزون تکنولوژيهـا و فناوريهـاي اطلاعاتي و ارتباطي شهرداري ها (يزدان پنـاه و مسـتأجران ، ١٣٨٧: ٩٩) باعـث گرديـد کـه مشارکت اجتماعي شهروندان در امور شهري بيش از پيش به عنوان يک راهکار کارگشـا و مددرسان نهادها و سازمان هاي اجتماعي ، در جهت به حداکثر رساندن کـارايي و اثربخشـي سازمان شهرداري مورد توجه و نظر برنامه ريزان و صاحب نظران شـهري قـرار بگيـرد؛ ايـن پتانسيل باعث گرديد که متخصصان توسعه ، کنترل شهروندي را عـالي تـرين سـطح و نـوع مشارکت تشخيص بدهند.