چکیده:
امنیت در فضاهای شهری یکی از مهمترین عوامل موثر بر حضورپذیری شهروندان و به تبع آن رونق و پویایی محیط شهری است. یکی از مهمترین گروههای سنی استفاده کننده از فضاهای شهری سالمندان هستند. توجه به نیازهای این افراد با توجه به شرایط سالمندی و مشکلات جسمی حرکتی میتواند زمینه ساز حضور پررنگ تر آنها در فضاهای شهری گردد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل کالبدی موثر بر احساس امنیت سالمندان در میدان ولایت فقیه )ارومیه ( صورت گرفته است. این پژوهش از حیث هدف، جزء پژوهشهای کاربردی است و از روش پژوهش پیمایشی و همبستگی استفاده شدهاست. روش تحقیق میدانی و به صورت مشاهده ای است. روش تحقیق از نوع تحقیقات تحلیلی- توصیفی می باشد، بدین صورت که ابتدا کلیه مبانی نظری مربوط به ویژگی های فضای میادین و عوامل موثر در افزایش امنیت سالمندان و ایفای نقش آنها درگستره شهر، از منابع مختلف جمع آوری شده است و سپس از طریق برداشت میدانی و به ارائه پیشنهادات و راهکار هایی مستند پرداخته شده ، spss پرسشنامه ) 03 عدد( اطلاعات نمونه موردی جمع آوری شده و با تحلیل و بررسی آن ها توسط نرم افزار است.بر این اساس 24 شاخص در قالب 9 مولفه مورد سنجش واقع شده است. خلاصه نتایج پژوهش حاکی از آن است مولفه ایمنی، نور و روشنایی و بافت شهری به ترتیب مهمترین مولفههای کالبدی موثر بر احساس امنیت سالمندان در فضاهای شهری هستند.
خلاصه ماشینی:
این میدان به عنوان یک فضای عمومی شهری بستری است اجتماعی که همواره مورد استفاده عموم شهروندان بدون هیچ محدودیتی قرار میگیرد، با این وجود بروز مشکلاتی در این فضا منجر به کاهش حضور سالمندان گردیدهاست که از مهمترین دلایل آن میتوان به تسلط حرکت سواره اعم از خودرو و موتورسیکلت در تقابل با حرکت پیاده به ویژه گروه سالمندان و نیز آلودگی ناشی از این حضور بیش از حد وسائل نقلیه، نبود مبلمان شهری مطلوب برای سالمندان، عدم تناسب کارکردهای مستقر در میدان با نیازهای سالمندان و همچنین نامناسب بودن شرایط روشنایی و نورپردازی میدان اشاره نمود.
نتایج تحلیلهای انجام شده برای شاخصهای معطوف به مؤلفه کاربری اراضی مستقر در فضاهای شهری مبین آن است که شاخصهای کاربریهای فعال، شبانه روزی متنوع دارای رابطه معنی دار و مستقیم با افزایش احساس امنیت از سوی سالمندان هستند، طبق نتایج به دست آمده در جدارههای این میدان کاربریهای فعال در طیف خیلی زیاد با درصد 30 قرار دارند.
با توجه به نتایج حاصل از تحلیلهای انجام شده به منظور تقویت مولفههای خوانایی و کیفیت بصری و نظارت جهت افزایش احساس امنیت سالمندان و در نتیجه ارتقای حضورپذیری ایشان در فضای میدان، استقرار ایستگاه پلیس و نیروهای امنیتی در محیط، تعبیه دوربینهای نظارتی و امنیتی، احداث فضاهای شهری حتی الامکان در جوار عناصر شاخص، توجه به قابلیت دید سالمندان به نقاط مختلف فضا در طراحی، توجه به نوع رنگ و تصاویر دیواری مناسب جهت انگیزش ادراکی سالمندان پیشنهاد میگردد نتایج پژوهش در خصوص مولفه کاربری حاکی از آن است که تزریق کاربریهای فعال، سرزنده، متنوع و متناسب با نیازهای روزمره سالمندان، علاوه بر افزایش سرزندگی در فضای میدان موجب افزایش حضورپذیری سالمندان و در نتیجه افزایش تعاملات اجتماعی در میدان گردد.