چکیده:
بینامتنیّت در اشعار شعرای مقاومت فلسطین همواره به عنوان ابزاری مهم در تبیین و اثرگذاری
روحیّه مقاومت و پایداری نمودی بارز داشته است. در این میان محمّد قیسی شاعر مقاومت فلسطینی
که خود از رنج کشیدگان آوارگی و اشغال سرزمین فلسطین است از فن بینامتنیّت در کتب مقدّس
قرآن، تورات و انجیل بسیار بهره جسته است که سهم قرآن کریم از همه بیش تر و او مهارتی
خاص در این رویکرد ادبی داشته است.
در این بررسی مشخّص گردید وی به طور عمده با استفاده از فن‌های تضاد یا تغییر مفهوم از
آیات در راستای واقعیّت بخشی متن به تجربه شعری استفاده کرده و توانسته است موفقیّتی خوب در
تعبیر شعری کارآمد و اثرگذار به دست آورد و همین امر بر غنای حماسی و ملموس شعر پایداری
وی افزوده است. هم‌چنین در این راستا از فنون مختلف بینامتنیّت شامل نفی کلی، نفی جزئی و
اجترار بهره جسته که در اشعار وی تجلّی بسیار دارد.
این مقاله به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد وصفی-تحلیلی تدوین گردیده است.
خلاصه ماشینی:
در این میان محمد قیسی شاعر مقاومت فلسطینی که خود از رنج کشیدگان آوارگی و اشغال سرزمین فلسطین است از فن بینامتنیت در کتب مقدس قرآن، تورات و انجیل بسیار بهره جسته است که سهم قرآن کریم از همه بیش‌تر و او مهارتی خاص در این رویکرد ادبی داشته است.
3- پرسش‌های پژوهش این پژوهش به پرسش‌های ذیل پاسخ می‌دهد: 1- محمد القیسی تا چه میزان از فن بینامتنیت بهره جسته و چه بازتابی در شعر وی داشته است؟ 2- انواع بینامتنیت به کار رفته در شعر او چیست و چه نقشی در اثر بخشی خطاب شاعر داشته است؟ 4- اهمیت و ضرورت بررسی موضوع شعر وی بیانگر حافظۀ تاریخی تألمات و مشکلات ملت فلسطین از شروع اشغال تا پایان عمر وی هست که توانسته این سختی‌ها را به بهترین شکل به تصویر کشاند (ابراهیم خلیل، 1998: 27) او در شعر مقاومت و پایداری جایگاهی خاص و مهم دارد و شعر وی از این حیث منظرگاه تحولات سیاسی اجتماعی و تاریخی فلسطین بوده است.
» (مکارم شیرازی، 1373: 466) اما رستاخیز و برانگیخته شدن در این شعر از قبر و مدفن نیست؛ بلکه رستاخیز شهید محمد ثانی از اعماق دریا برای حضور در مراسم ازدواج «سارا» است که سنبل وطن ازدست‌داده می‌باشد؛ و همان گونه که دکتر احمد جبر شعث می‌گوید این اقتباس و بینامتنیت از برانگیخته شدن در قیامت نشانگر تلاش شاعر برای ایجاد فضای مناسب باحالت ترس و درماندگی است و با واقعیت زندگی قابل درک نیست و با غیب ارتباط پیدا می‌کند (جبر شعث، 2002: 128) و انتخاب رنگ سفید ـ الأبیض ـ در این قطعۀ شعری همسو با الهامات مثبت است؛ چراکه سفیدی سنبل رهایی از تقلب و نیرنگ و تبلور شفافیت است که با مفهوم مدنظر در شعر کاملا تناسب دارد.
کلیدواژه ها:
قرآن کریم
،
شعر مقاومت
،
بینامتنیّت
،
محمّد قیسی
(
, 
, 
)
