چکیده:
به منظور شناخت بخشی از آرای خاورشناسان درباره نقش سنت در تفسیر قرآن و نیز اهمیت این بحث، نوشتار حاضر به معرفی و بررسی مقاله «سنت و نقش آن در تفسیر» به قلم پروفسور «الیور لیمن» سرویراستار کتاب «قرآن: یک دایره المعارف» میپردازد.
نویسنده مقاله برای سنت در تفسیر قرآن کاربردهایی ذکر کرده و ذیل هر مورد آیات و روایاتی را در تفسیر آنها آورده است.
به رغم وجود نکات مثبت جالب توجه در این مقاله، عدم ذکر موارد کارکردهای حدیث در نقش منبع تفسیر به صورت منسجم و دستهبندی شده، بیان نادرست برخی از این کارکردها در تفسیر آیات منتخب و استناد صرف به اقوال مشهور اهل سنت و احادیث متفرد و جعلی آنان، از نقاط ضعف این مقاله است که در این نوشتار بررسی شدهاند.
خلاصه ماشینی:
به رغم وجود نکات مثبت جالب توجه در این مقاله، عدم ذکر موارد کارکردهای حدیث در نقش منبع تفسیر به صورت منسجم و دستهبندی شده، بیان نادرست برخی از این کارکردها در تفسیر آیات منتخب و استناد صرف به اقوال مشهور اهل سنت و احادیث متفرد و جعلی آنان، از نقاط ضعف این مقاله است که در این نوشتار بررسی شدهاند.
نقد و بررسی تعبیر (غَیرِ المَغضوبِ عَلَیهِم وَ لَا الضّالینَ( به یهود و نصاری از جمله موارد بیان مصداق در تفسیر یک آیه میباشد و همان گونه که الیور لیمن در ادامه اظهار میدارد: «پیامبر( با تفسیر عبارت (غَیرِ المَغضوبِ عَلَیهِم وَلَا الضّالینَ( مشخص کرد آنها چه کسانی هستند و بودن در چه مسیر و داشتن چه اعتقادات و انجام چه اعمالی، یک فرد را مشمول غضب و خشم خدا میکند و گمراه میگردد.
سومین موردی که نویسنده در این بخش مطرح نموده، آیه (حافِظُوا عَلی الصَّلَواتِ وَ الصَلوه الوُسطی( و تبیین «نماز وسطی» در آن است که از موارد «تبیین مجمل» در کاربرد حدیث در تفسیر قرآن میباشد.
در انتهای این بخش الیور لیمن آورده است که «اگرچه تفاسیر دیگری درباره نماز وسطی وجود دارد، ولی عایشه و ابن مسعود مطمئن بودند که نماز عصر میباشد (همان).
2. بسط مجملات قرآن الیور لیمن در ادامه گفتار خود اظهار میدارد که علاوه بر تفسیر مبهمات قرآن، سنت آنچه به طور مختصر در قرآن مطرح شده، بسط میدهد و پیامبر( در مواردی نظیر اوقات نمازهای یومیه، چگونگی نماز گزاردن، تنفیذ اعمال واجب، ضروری و مستحب را خواه از طریق کلمات یا به واسطه اعمالش به امتش آموخت و جزئیات تمام اعمالی چون نماز، روزه، صدقه دادن، زیارت و مانند آن را ارائه نمود.