چکیده:
در خاور نزدیک، قدیمیترین سیستمهای نگارشی شناخته شده تا به امروز (سیستم نگارشی آغازمیخی در بینالنهرین و سیستم نگارشی آغازایلامی در فلات ایران) در پایان هزاره چهارم قبلازمیلاد ظهور کردند. این سیستمها، بهمنظور اهداف مدیریتی و حسابداری بودند و با وجود تشابهاتی در سیستمهای شمارشی و نشانههای عددی و عدم تشابه در نشانههای معنانگارانه در کنار یکدیگر بهصورت مجزا تکامل یافتهاند. برخلاف سیستم نگارشی آغازمیخی و وارث آن (خط میخی)، بهدلیل ناپدید شدن این سیستم نگارشی (آغازایلامی)در فلات ایران در حدود 2800 ق.م.، خط آغازایلامی هیچ همخانوادهای از خود برجای نگذاشته تا بتواند در رمزگشایی این سیستم به ما کمک نماید. بههمین دلیل در طی صد سالی که از کشف این سیستم میگذرد، تنها عناصری که در آن با خط آغازمیخی مشترک است، مانند تعدادی از سیستمهای شمارشی و تعداد انگشتشماری از نشانهها، برای ما قابل فهم و رمزگشایی بودهاند. گلنبشتههای آغازایلامی MDP 31, 33 و MDP 31, 27، مانند بیشتر گلنبشتههای آغازایلامی از شوش یافتشده و در اوایل قرن بیستم میلادی برای نخستینبار منتشر شدند، زمانیکه هنوز اطلاعات اندکی راجعبه سیستم نگارشی و اقتصاد و ساختار جوامع آغازایلامی وجود داشت. مطالعات پیشرفته امروزی در مورد ساختار جوامع در نیمه دوم هزاره چهارم قبلازمیلاد و همچنین سیستمهای نگارشی باعث توجه روزافزون به ارزیابی و بازخوانی مجدد این متون شده است. در این مقاله نیز به بازخوانی مجدد این دو گلنبشته و پیشنهادی برای درک بهتر از این متون خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
گستردگی دورۀ آغازایلامی تا کنون در ایران (نقشه 1) با سطوح 16-14 b آکروپل در شوش (Le Brun, 1970; Dittman, 1986a: 173-75, 82; 1986b: 347)، تپه یحیی IVc ا(Lamberg-Karlovsky, 1971; Damerow & Englund, 1989)، سیلک IV2 ا(Girshman, 1938)، تپه ملیان دورۀ بانش جدید (Sumner, 1986; Dittman, 1986b: 334-337; Nicolas, 1990)، شهر سوختۀ Iا (Tosi, 1983)، ازبکی (مجیدزاده، 1379)، تپه سفالین (حصاری، 1386) مطرح میباشد.
بههمین دلیل در طی صد سالی که از کشف این سیستم میگذرد، تنها عناصری که در آن با خط آغازمیخی مشترک است، مانند تعدادی از سیستمهای شمارشی و تعداد انگشتشماری از نشانهها، برای ما قابل فهم و رمزگشایی بودهاند (Desset, 2016: 67)؛ هرچند که برخلاف کهنترین متون بینالنهرین، متون آغازایلامی به شیوۀ خطی نوشته شدهاند.
تفریبا 75درصد از این متن حفظ شده است و در قسمت تیتر و همچنین ابتدای سه ستون محوشدگی و شکستگی دارد و احتمالا یک متن جمعداری یا ورودی انبار باشد و نشاندهندۀ مجموع چند نشانه که به احتمال زیاد محصولات مرتبط با غلات یا شاید محصولات لبنی و دامی که با سیستم شمارشی حجمی شمرده شدند، بهشرح ذیل میباشد: به تصویر صفحه مراجعه شود.
ورودی اول، نشانه یا معنانگار M269~b که احتمالا روغن حیوانی (Dahl, 2005a: 5-6) است و با تعداد 2(N01) شمرده شده، که با توجه به ادامۀ متن و سیستم شمارشی بهکار رفته در جمعداری کل پشت گلنبشته در سیستم ظرفیت یا حجمی شمرده شده است.
کلیدواژه ها:
شوش
،
آغازایلامی
،
گلنبشته
،
آغازمیخی