چکیده:
امر «والا» نه فقط در زیبایی شناسی کانت (نقد قوه حکم) دارای اهمیت فراوان است، بلکه پیشتر در حوزه اخلاق (نقد عقل عملی) است که مورد توجه او قرار میگیرد. با توجه به اهمیتی که این موضوع در فلسفه کانت دارد و تاثیری که بر اخلاف وی گذاشته است، این مقاله سعی دارد تا به بررسی «والا» در حوزه اخلاق و زیبایی شناسی کانت و ارتباط میان آن دو بپردازد. حاصل بحث آنکه رابطه والای زیباشناختی با والای اخلاقی رابطهای متقابل است و والای زیبا شناختی نقش میانجی و واسطه میان محسوس و معقول را ایفا میکند. بدین ترتیب، برتری مطلق والای اخلاقی کانت نه فقط نسبت به والای زیباشناختی، بلکه نسبت به همه چیز، سوای بشریت، ثابت میشود. افزون بر این، در والای اخلاقی نه فقط ما با فقدان صورت مواجه نیستیم، بلکه صورت محض قانون اخلاقی است که شکوه و والایی آن را به ما مینمایاند. بنابراین «والا» ضرورتا بیصورت نیست.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین-به عبارت دیگر-چه والای اخلاقی و زیباشناختی کانت (emilbuS citehtseA dna lacihtE s'tnaK) چیزی در«وجدان اخلاقی»است که کانت در مقابل والایی آن احترام میکند و در مقابل آن به خضوعمیافتد؟ به نظر میرسد که وجه این امر،نهتنها تقدم و برتری وجدان اخلاقی بر عالم پدیداری بلکه برتری آنبر ذوات معقول نیز است.
پرسشی که اکنون باید بدان پاسخ دهیم اینست که این والایی چه رابطه-ای با والای زیباشناختی دارد؟ عقیل فولادی (iduoF liqA) 3-رابطه اخلاق و والا با توجه به آنچه در بحث«والای اخلاقی»گفتیم طبیعتا نتیجه بحث این میشود که امر والا،درفلسفه کانت،چیزی جز شخصیت انسان نیست که البته این انسان بایستی تابع امیال و تمایلات نفسانیو تحت تأثیر آنها نباشد و اساسا«والایی»او از حیث متابعت از قانون اخلاقی نیست،بلکه صرفا ازاینرواو را«والا»مینامیم که قانونگذار ساحت«آزادی»است.
اما والای زیباشناختی از سویی نظر به پدیدارها دارد چرا که منشأ و برانگیزنده آن پدیداراست،و از سوی دیگر قوه خیال با عقل در بازی آزاد است تا اینکه ایده مناسب آن پدیدار را بیابد و لذااین والا نقش میانجی محسوس و معقول را ایفا میکند و میتواند در پرورش انسان برای والای برتر کهوالای اخلاقی است کمک کند.
اما درهرحال،شالوده حکم درباره والا در طبیعت،«در طبیعت انساننهفته است،حتی در آن طبیعتی که همانند عقل سلیم میتوانیم آن را به هرکس نسبت دهیم و از او والای اخلاقی و زیباشناختی کانت (emilbuS citehtseA dna lacihtE s'tnaK) متوقع باشیم؛یعنی در تمایل به احساس نسبت به ایدههای(عملی)یعنی به امر اخلاقی» (92?."