چکیده:
می‌توان مفهوم حاکمیت قانون را با حداقل مولفه تشکیل دهنده آن به معنای تبعیت تمام آحاد جامعه از قانون تعریف کرد. در بحث مبانی حاکمیت قانون سوال اساسی این است که چه الزامی وجود دارد که انسان قانونی را معتبر بشمارد و از آن تبعیت کند؟در پاسخ به این سوال از دیدگاه معرفت شناسی بررسی نقش وحی، تجربه و عقل بشر در الزام به پیروی از قوانین حائز اهمیت است.مهمترین پرسشی که در این تحقیق مورد مداقه و توجه قرار گرفته است بررسی مبانی معرفت شناسی حاکمیت قانون در نظام حقوقی ایران است.بر اساس یافته های این تحقیق عقل و تجربه بشر در نظام حقوقی کنونی ایران تنها در صورت تایید شرع دارای ارزش و اعتبار است . اکثریت مردم ایران معتقدند قوانین الهی زمینه سعادت و کمالشان را فراهم می آورد و این امر مهمترین دلیل پیروی آنان از قوانین الهی یا قوانین تایید شده توسط شرع می باشد.
خلاصه ماشینی:
در بحث مبانی حاکمیت قانون سؤال اساسی این است که چه الزامی وجود دارد که انسان قانونی را معتبر بشمارد و از آن تبعیت کند؟در پاسخ به این سوال از دیدگاه معرفت شناسی بررسی نقش وحی، تجربه و عقل بشر در الزام به پیروی از قوانین حائز اهمیت است.
نتیجه و پیامد برداشت عرفی نسبت به عقل‌گرایی در علم حقوق این خواهد بود که عقل انسان بر شالوده‌ها و بنیان‌های مستحکمی استوار است که قادر به حل نزاع‌های جامعه است و مستقل از وحی ، قوانین و آموزش‌های الهی قدرت اداره زندگی بشر را دارا می باشد.
پیامد معرفت‌شناسی شرعی در علم حقوق اعتقاد به این دیدگاه است که تنها بوسیله قوانین حقوقی نشأت گرفته از عقل و تجربه انسانی نمی‌توان نظام صحیح، کامل و همه جانبه‌ای را بوجود آورد و حاکمیت قانون در جامعه باید براساس قوانین الهی و یا قوانینی که در چارچوب قوانین الهی هستند، شکل گیرد.
در نظام حقوقی ایران از لحاظ معرفت‌شناسی تجربه و عقلانیت در قانونگذاری تابع قوانین الهی هستند و ریشه الزام مردم نسبت به قوانین صرفا به دلیل مبدا عقلانی قوانین نیست بلکه مبنای الهی قوانین نیز عامل مؤثری برای پایبندی آنان به قوانین است.
مردم مسلمان ایران معتقدند قوانین نشات گرفته از عقل انسانها در صورتی که در چارچوب شرع باشد، می‌تواند سعادت دنیوی و اخروی آنها را به دنبال داشته باشد و این مهمترین دلیل برای پیروی کردن آنها از قوانین و یکی از مبانی حاکمیت قانون در نظام حقوقی ایران است.
کلیدواژه ها:
معرفت شناسی
،
حاکمیت قانون
،
نظام حقوقی ایران
(
, 
, 
)
